تمبر پستی در حکم یکی از عناصر مهم تشکیلات پستی در دنیا شناخته می شود.
به طور اصولی ، تمبر شاخص هزینه ی پستی است و به همین منظور چاپ و منتشر می شود. تمبر ابعاد گوناگونی را در زوایای پنهان خود در بر دارد که می توان به بعد اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و اجتاعی آن اشاره کرد.
پیدایش تمبر در ایران:
نخستین بار در سال 1279ش با تاسیس دفتر پستی انگلستان در ( ریشهر بوشهر ) استفاده از تمبر در ایران رواج یافت.
در سال 1282 به دستور ناصرالدین شاه ، هیآتی جهت سفارش تمبر و مذاکره با مقامات پست فرانسه رهسپار پاریس شدند.
در سال 1285 از روی همین کلیشه ها ، تمبرهایی چاپ شد و در اختیار پستخانه ها قرار گرفت. به این تمبرها ( سری باقری ) می گفتند و تا سال 1296 ش مورد استفاده قرار می گرفتند.
نخستین تمبر تصویری در ایران، نقش ناصرالدین شاه بود. این تمبر در آگوست 1876 به سفارش رئیس اتریشی پست ایران ( گوستاو ونی ریدرر) به روش تیپوگرافی در چاپخانه ی دولتی اتریش در (وین) به چاپ رسید.
- یاد بود صدمین سال تاسیس تلگراف ایران
در تاریخ 1242ش دولت بریتانیا تصمیم گرفت ارتباط خود را با ایران از طریق تلگراف برقرار کند.
(عباسعلی خان دنبلی ) اولین کسی بود که زبان مورس را فرا گرفت ، همچنین وی نخستین فردی بود که نسبت به ارسال پیام تلگراف اقدام نمود. در روز 27 اسفند ماه 1236ش نخستین پیام توسط تلگراف در ایران از مدرسه ی دارالفنون به کاخ ییلافی ناصرالدین شاه «کاخ صاحبقرانیه» ارسال گردید.
_به مناسبت نفت قم
میدان نفتی البرز قم از نخستین میدان های نفتی کشور است که با هدف اکتشاف نفت در مرکز ایران انتخاب شد و در شمال شهر قم به نتیجه رسید. آغاز عملیات اکتشافی در اوایل 1330 ش شروع گردید و اولین چاه ، یک سال بعد در تیرماه 1331 به نفت رسید.
_یادبود افتتاح راه آهن تهران – تبریز 1337
این خط یکی از خطوط راه آهن مهم کشور می باشد. ساخت این راه آهن از سال 1317 در تهران آغاز گردید و تا سال 1321 ریل گذاری تا شهرستان میانه ی آذربایجان شرقی انجام شد.
جنگ جهانی دوم مانع ادامه ی کار گشت ، لیک ب خاتمه ی جنگ ، ریل گذاری دوباره از سر گرفته شد و در تاریخ 4 اردیبهشت 1337 این خط به بهره برداری رسید.
_به مناسبت هفتصدمین سال در گذشت خواجه نصیرالدین طوسی
ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی (653-579 ه.ق) و (1274-1201م) فیلسوف بزرگ ایرانی بود که با تالیف کتاب (تجرید الاعتقاد) روش ابتکاری فلسفی را در کلام شیعه ابداع نمود.
خواجه نصیرالدین با توجه به اینکه در کنار هلاکوخان مغول به مقام و منصب رسیده بود ، توانست خدمات ارزنده ای را به جهان اسلام ارائه بدهد.
_به یاد مساعی ایران در راه پیروزی
(1324-1320) و (1945-1941)
این تمبر به یاد مساعی ایران در جنگ جهانی دوم چاپ و منتشر شد.
در این دوران اتفاقهایی چون : در خواست شوروی جهت دریافت سلاح جنگی از ایران و حمله به آلمان نازی ، اشغال ایران و استفاده از آن بعنوان کوریدوری برای پیروزی ، به وقوع پیوست ، با وجود اینکه ایران اعلام بی طرفی کرده بود.
_به مناسبت دهمین سال کمیته ی ملی المپیک
کمیته ی ملی المپیک ایران ، سازمانی ورزشی و غیر انتفایی است که در سال 1325 ش تاسیس شد و در سال 1326 ش به عضویت کمیته ی بین المللی المپیک در آمد.
این کمیته (NOCS) تمام فعالیتهای مرتبط با المپیک را تحت پوشش قرار می دهد و همچنین مسوول هماهنگی شرکت کنندگان در مسابقات المپیک می باشد.
_به مناسبت سی امین سال تاسیس بی سیم پهلوی
دو روز پس از تاجگذاری پهلوی اول ، بی سیم قصر معروف به بی سیم پهلوی واقع در چهارراه سید خندان کنونی ، که دکلهای آن همچنان در این مکان باقی است در 6 اردیبهست 1305 برابر 26 آوریل 1926، گشایش یافت.
مقدمات این کار و نصب دستگاهها به کمک آلمانی ها در طی 2 سال انجام شد.
_به مناسبت یکصدمین سال تولد ( لرد بیدل پاول) موسس نهضت پیشآهنگی جهان
روبرت استفنسنی اسمیت بیدل پاول در 1858 م در لندن به دنیا آمد وی از دوره ی دبیرستان وارد ارتش شد و تا مقام ژنرالی پیش رفت. پاول به این اندیشید که سربازان با تعلیمات مخصوص جهت رویارویی با مشکلات طبیعی ، بهتر می توانند در مقابل دشمن پایداری کنند. افکار و اندیشه های او مورد توجه و حمایت پادشاه و دولت انگلستان قرار گرفت.
فعالیت رسمی پیشآهنگی در سال 1907 م آغاز شد.
پیشآهنگی برای اولین بار در سال 1304 ش توسط آقا میرزا احمد امین زاده در ایران تاسیس شد.
_به مناسبت صدمین سال ایجاد و فکر صلیب سرخ
International committee the red cross
کمیته ی بین المللی صلیب سرخ ، انجمن و سازمان غیر دولتی و انسان دوستانه ای است که مقر اصلی آن در شهر (ژنو سوئیسس) می باشد. ایده ی تاسیس این سازمان پس از جنگ داخلی ایتالیا توسط یک بانکدار سوئیسی به نام ( اندی دونان ) مطرح شد.
پرچم صلیب سرخ بر خلاف پرچم سوئیس با صلیبی قرمز در زمینه ی سفید طراحی شد و بعنوان نشان بین المللی سازمان صلیب سرخ قرار گرفت که وظیفه ی اصلی آن کمک رسانی به قربانیان جنگ و حوادث طبیعی می باشد.
کمیته ی بین المللی صلیب سرخ یکی از اعضای نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر است. این نهضت در کشورهای اسلامی هلال احمر نام دارد.
_ به مناسبت افتتاح راه آهن تهران-مشهد
در 12 اردیبهشت سال 1336 خط راه آهن تهران -مشهد افتتاح گردید.
پروژه ی راه آهن سراسری کشور در زمان پهلوی اول و به تائید از دولت آتاتورک ترکیه آغاز شد.23 مهر1306 اولین کلنگ ساختمان راه آهن سراسری در تهران بر زمین خورد و از همان زمان تآسیس ساختمان راه آهن از سه نقطه ی جنوب و مرکز و شمال آغاز گردید.
_به مناسبت هفتاد و پنجمین سال تاسیس انحاد پست عمومی 1949-1874
UPU یا اتحاد جهانی پست ، دومین سازمان جهانی بعد از (ITU) می باشد که در سال (1874م) پایه گذاری شد و حدود 192 کشور مختلف در آن عضو می باشند.
UPU یکی از سازمانهای کلیدی برای همکاری با سرویس های پستی است که به نقل و انتقالات جهانی کمک می کند.
_به مناسبت کشتی آزاد قهرمانی جهان 1338
مسابقه کشتی قهرمانی جهان در مهر ماه سال 1338 در تهران برگزار شد ، این مسابقات به میزبانی ایران و با شرکت کشورهایی چون اتحاد جماهیر شوروی، لهستان، پاکستان، ترکیه، سوئیس، ژاپن، آلمان و فرانسه و... برگزار گردید.
ورزشکاران ایرانی در این مسابقات کسانی چون: جهان پهلوان تختی، سروری، حبیب و ... بودند و سر مربی تیم ملی نیز (حبیب بلو) بود.
_به مناسبت روز ملل متحد 1338
سازمان ملل متحد در 24 اکتبر 1945 بنیانگذاری شد و در سال 1947 م ، مجمع عمومی سازمان ملل متحد این تاریخ را بعنوان روز ملل متحد، روزی برای شناساندن اهداف و دستاوردهای سازمان ملل به مردم جهان و جلب پشتیبانی آنها برای سازمان، اعلام کرد.
_ به مناسبت افتتاح بیمارستان نمازی شیراز
این بیمارستان در سال 1334 ش با سیصد تخت بیمارستانی به دست (محمد نمازی) بنیانگذاری شد و در آن زمان مجهزترین بیمارستان خاورمیانه به شمار می رفت.
_ به مناسبت صدمین سال تولد رودکی
رودکی مشهور به استاد شاعران (329-244 ه .ق) نخستین شاعر مشهور پارسی سرای دوره ی سامانی و استاد شاعران این سده در ایران بوده است. تا پیش از او کسی،دیوان شعر نداشته است.
در اشعار رودکی با باور به ناپایداری و بی وفایی جهان، اندیشه ی دم غنیمتی و شادی و شادزیستی روبرو می شویم.
_ به مناسبت نمایشگاه جهانی بروکسل 1958
نمایشگاه همگانی بین المللی بروکسل ( اکسپو 1958) شاید معروف ترین نمایشگاه جهانی در دوران جنگ سرد باشد که بعنوان نمایشگاه پس از جنگ جهانی دوم برگزار شد. این نمایشگاه به خاطر تنوع محصولات علمی که به معرض نمایش گذاشت ، مورد توجه قرار گرفت.
سازه ی (اتمیوم) اثر آندره واترکین در این نمایشگاه قرار گرفته بود . این سازه مظهر یک کریستال آهن می باشد که 165 میلیارد بار بزرگتر شده است.
تهیه شده در واحد مستندنگاری مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
تصویر و تدوین: کریم صباغی
گردآوری مطالب: مریم شاه حسینی
با تشکر از: مهناز اسدی رییس و هنگامه کریمی امین اموال کاخ موزه صاحبقرانیه