سه شنبه 13 مرداد 1394 - 08:49

در تاریخ 14 مرداد سال 1285 هجری خورشیدی (14 جمادی الثانی سال 1324 ه.ق) فرمان مشروطیت در کاخ صاحبقرانیه توسط مظفرالدین شاه صادر و امضا شد.

به گزارش روابط عمومی مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران کاخ صاحبقرانیه در دوره قاجار و پهلوی شاهد اتفاقات سیاسی مهمی بوده است. بیش از یک قرن پیش فرمان مشروطیت چند روز قبل از تاریخ امضا با حضور درباریان به شور گذاشته شد و در تاریخ یاد شده، مظفر الدین شاه قاجار آن را قرائت کرده و به خط احمد قوام السلطنه نوشته شد.

فرمان مشروطیت در اصل فرمان تشکیل مجلس شورای ملی است که مظفرالدین شاه قاجار در 14 مرداد 1285 در پاسخ به متحصنین در جنبش مشروطه ایران امضا کرد و از طریق آن با مشارکت مردم در امر حکومت موافقت کرد و اینچنین حکومت مشروطه برای اولین بار در ایران تأسیس شد. این فرمان خطاب به صدراعظم یعنی  میرزا نصرالله خان مشیرالدوله است که خود در تهیه و راضی کردن شاه به امضای آن کوشش کرده بود.

در حال حاضر یک نسخه کپی از سند امضا شده فرمان مشروطیت در اتاق اسناد کاخ صاحبقرانیه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد. در گوشه این سند عبارت صحیح است توسط شخص مظفرالدین شاه نوشته شده است و محتوای سند به این شرح است:

جناب اشرف اعظم!

از آنجا که حضرت باری‌تعالی جل‌شأنه سر رشته ترقی و سعادت ممالک محروسه ایران را به کف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظ حقوق قاطبه اهالی ایران و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع که رأی و اراده همایون ما بدان تعلق گرفت که برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالی ایران و تشیید و تأیید مبانی دولت، اصلاحات مقتضیه به مرور در دوائر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود چنانچه مصمم شدیم که مجلس شورای ملی از منتخبین شاهزادگان و علما و قاجار اعیان و اشراف و ملاکین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود که در مهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازم را به عمل آورده و به هیأت وزرای دولتخواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختی ایران خواهد شد اعانت و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینان عقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برساند که به صحه همایونی موشح و به موقع اجرا گذارده شود. بدیهی است که به موجب این دستخط مبارک، نظامنامه و ترتیبات این مجلس و اسباب و لوازم تشکیل آن را موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ مرتب و مهیا خواهد نمود که به صحه ملوکانه رسیده و بعون الله تعالی مجلس شورای مرقومه که نگهبان عدل ماست افتتاح و به اصلاحات لازمه امور مملکت و اجرای قوانین شرع مقدس شروع نماید و نیز مقرر می داریم که سواد و دستخط مبارک را اعلان و منتشر نمایید تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما که تماماً راجع به ترقی دولت و ملت ایران است کماینبغی مطلع و مرفه الحال مشغول دعاگویی دوام این دولت و این نعمت بی زوال باشند.

در قصر صاحبقرانیه به تاریخ چهاردهم شهر جمادی الثانی 1324

شایان ذکر است کاخ صاحبقرانیه یکی از کاخ موزه های مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران است که بنای آن متعلق به دوره ناصرالدین شاه قاجار بوده و در دوره پهلوی دوم به عنوان محل کار و پذیرایی از مهمانان استفاده می شده است.