شنبه 11 آذر 1402 - 16:49

 به گزارش روابط عمومی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، این نشست با حضور رسول وطن دوست رییس گروه حفاظت ایکوم، سید احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم، بیژن مقدم مدیر مجموعه نیاوران، سید محمد بهشتی رییس اسبق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و جمعی از کارشناسان حوزه معماری و میراث فرهنگی و مولفین و مترجمین کتاب های معرفی شده در نشست، شنبه 11 آذر 1402 در محل سالن کنفرانس این مجموعه تشکیل شد.

این نشست در دو بخش رونمایی از کتاب "راهنمای حفاظت معماری خشتی" (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد) تالیف محسن عباسی هرفته و سیدمحمد امین طباطبایی، معرفی و بازخوانی کتاب های "اجرای طاق های خشتی" تالیف پویا خزائلی و بهناز مترجم و "معماری خاک" (طراحی و تکنولوژی ساخت ابنیه بر اساس معماری پایدار) نویسنده گرنوت مینکه، ترجمه شهرزاد رمضانی و توضیحات مولفین و مترجم کتاب ها پیرامون آثارشان و گفتگوی کارشناسان درخصوص این کتاب ها و معماری خاکی برگزار شد.

بخش نخست با خوشامدگویی بیژن مقدم مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران و توضیحات رسول وطن دوست رییس گروه حفاظت ایکوم پدرخصوص فعالیت کارگروه معماری و شهرسازی خاکی آغاز شد.

محسن عباسی نویسنده کتاب "راهنمای حفاظت معماری خشتی" (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد) درخصوص این اثر توضیح داد: کاری که درطول 6 سال گذشته انجام شده را آغاز مسیری می دانیم که قبل از ما مقدمات آن انجام شده است و با ما ادامه پیدا کرده و در آینده تکمیل خواهد شد.

او گفت: بسیاری فکر می کنند ما عاشق گِل نیستیم، بلکه عاشق اصولی هستیم که پشت این خشت و گل است، درصورتیکه ما به آن ارادت پیدا کرده ایم؛ چراکه خشت پدیده ای معقول و محسوس است.

او با اشاره به مقدمه کتاب اظهار داشت: چه مصالحی مثل خشت می توان یافت که اینقدر زیاد انعطاف پذیر، دوست دار محیط زیست (مصرف آب شیرین آن بسیار کم است)، عدم تولید نخاله ( و به طبیعت برمی گردد) و نجیب باشد؛ و از نظر روانشناسی نیز حس خوبی در انسان ایجاد کند.

او ادامه داد: به جز خشت مصالح دیگری برای فلات مرکزی وجود ندارد و معماری ایران تنها معماری در جهان است که به آن طاقی می توان گفت؛ از اینرو حفاطت و تداوم این معماری خشتی برای آینده بسیار مهم است.

عباسی تصریح کرد: اگر خشت سلول بنیادین معماری ایران باشد می توان از نظر کالبدی هم بسط یابد؛ و مصالح و معماری هر دو در شخصیت یک بنا مهم هستند.

او با بیان اینکه سیمان در حفاظت معماری خشتی حرام است گفت: در تحقیقی مشخص شد آهن محبت بین انسان ها را جذب و فضای پر تنش و پر استرسی ایجاد می کند.

او افزود: تنها چیزی که می تواند نجات بخش یزد بعد ثبت جهانی باشد، آموزش و آگاهی بخشی به عموم است.

او خاطر نشان کرد: کتاب حاضر محصول یک پیمایش میدانی، گفتگوی اساتید درخصوص آن و جریان حفاظت در شهر یزد است.

همچنین در ادامه سیدمحمد امین طباطبایی دیگر مولف کتاب "راهنمای حفاظت معماری خشتی" (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد) به معرفی کتاب و بخش های مختلف آن پرداخت.

شهرزاد رمضانی مترجم کتاب"معماری خاک" (طراحی و تکنولوژی ساخت ابنیه بر اساس معماری پایدار) نویسنده گرنوت مینکه در بخش دیگری از این نشست اظهار داشت: معماری امروز دنیا و ایران نقطه اتصال بین مردم و زمان است؛ و باید بین جریان معماری (چیزی که در منطقه بر اساس فرهنگ و اقلیم جا افتاده و مردم تکرار می کنند) و اجتماعی و فکری تعامل ایجاد کنیم.

او با بیان اینکه سرعت شدید رشد مردم در زمینه استفاده از ساخت و ساز باعث از بین رفتن معماری ایران شده توضیح داد: در معماری خاک این نکته مطرح است که شاهکار معماری بخاطر "طراحی" بوده یا "احساس خاک" که قضاوت در این زمینه به مخاطب واگذار می شود.

او ضمن ذکر تجربیات خود طی سال های اخیر درخصوص تحقیق بر روی خاک و ترکیبات آمیخته با آن جهت ساخت بنا گفت: کتاب حاضر از نظر فنی و استفاده از خاک مرجع است و کمک می کند جریان اجتماعی و فکری خود را به هم نزدیک کنیم.

او ادامه داد: به دنبال این بودم که بدانم در دنیا به این معماری (خاکی) چگونه نگاه می شود، بنابراین این کتاب را ترجمه کردم.

او با بیان اینکه ایران مهد معماری خاکی دنیا است افزود: کتاب در 15 فصل تالیف شده و تاریخچه معماری خاک، تست های آزمایشگاهی و میدانی، تصاویر نمونه های اجرایی و غیره از جمله بخش های آن است.

بهناز مترجم یکی از مولفین کتاب"اجرای طاق های خشتی" درخصوص این کتاب اظهار داشت: دلیل شروع تالیف کتاب، آموزشی بود که انجام می دادیم؛ درباره طاق ها به سراغ استادکارهای محلی می رفتیم که هیچ قالبی برای اجرای کارها نداشتند و دانش درونی آن ها باید منتقل می شد (غالبا با نگاه به دست استاد و کار کنار او طی سالیان)، این آموزش با کلام امکان پذیر نبود و باید تکرار و تمرین انجام می شد.

او ادامه داد: همین امر باعث شد که بیاندیشیم چطور می توان به خاطر کمبود زمان این دانش را منتقل کرد و موجب رفتن به سمت تالیف کتاب شد.

او تصریح کرد: این کتاب بخشی از یک پژوهش است و راه حل نهایی نمی باشد و شیوه های معرفی شده جهت اجرای طاق های خشتی کاملا بدون نقص نیستند.

در معماری خاکی مردم ایران مشتی خاک را تبدیل به جواهر می کنند

در بخش دوم نشست سید محمد بهشتی رییس اسبق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ضمن گرامیداشت یاد دکتر یوکا یوکیلهتو فیلسوف میراث فرهنگی که به ایران خدمت زیادی کرد گفت: این استاد برجسته حق بزرگی بر گردن میراث فرهنگی ایران داشت و تلاش‌های ایشان در ثبت جهانی ارگ بم و کمک‌هایشان در پرونده‌های ثبت جهانی بافت تاریخی یزد و بازار تبریز فراموش نشدنی هستند.

او اظهار داشت: در معماری خاکی درواقع مردم ایران مشتی خاک را تبدیل به جواهر می کنند و از انجام این کار حس غرور به انسان دست می دهد.

او با خوانش قطعه ای از مثنوی درخصوص خاک توضیح داد: فرهنگ ایرانی تصرف جوهری انجام می دهد و چه چیزی کامل تر و جامع تر از اینکه در این تصرف جوهری پرده ها کنار رفته و گوهر وجود نمایان می شود (خاک تبدیل به سرامیک زرین فام می شود).

او گفت: رفتن و فعالیت در حوزه فرهنگ ایرانی آدابی دارد، باید متواضع و خاشع بود و به محضر آن مشرف شد. اگر انجام نشود عمری سرگردانی کشیده می شود و چیزی نصیب ما نمی شود.

او ادامه داد: ما نسبت به گذشتگان خود در بهترین حالت همچون کودکی 4 ساله هستیم که حافظ می خواند.

بهشتی تصریح کرد: در صورت خشوع و خضوع متوجه می شویم که نمی دانیم و این مقامی والا برای کسانی است که در این حوزه مطالعه می کنند.

بحث و گفتگوی کارشناسان پیرامون معماری خاکی ایران، نیازها و آسیب های این حوزه و ارائه پیشنهاداتی درخصوص کتابهای معرفی شده در نشست پایان بخش برنامه بود.