سه شنبه 26 فروردين 1399 - 12:33

عنوان اثر: ساحل لاجوردی

تکنیک: چاپ سنگی

ابعاد: ۵۲*۶۱ سانتی متر 

مارک شاگال (۱۹۸۵-۱۸۸۷) هنرمند فرانسوی در هفتم جولای سال ۱۸۸۷ در بلاروس متولد شد و در سال ۱۹۸۵ چشم از جهان فروبست. او در خانواده‌ای با ۹ فرزند بزرگ شد و پدرش ماهی‌فروش بود. همین نکته بعدها در بسیاری از آثار این نقاش ظاهر شد؛ کارشناسان هنری عقیده دارند ماهی‌هایی که از گوشه و کنار تابلوهای شاگال سردرمی‌آورند و حتی بعضی از اوقات در حال پرواز هستند، خاطرات آن دوران را بازتاب می‌دهند و برای خود نقاش، یادآور پدرش هستند.

این هنرمند تا پایان عمر در آثارش تصاویری را ثبت می‌کرد که ریشه در دوران کودکی او، زادگاهش و فرهنگ فولکلور داشتند. او را نقاش خیالی و امیدها و آرزوها می دانند.

او گرچه در طول دوران زندگی اش دو جنگ را تجربه کرد ولی هرگز امیدش را در دستیابی به آرامش روح بشری از دست نداد. این هنرمند، نقاشی را از سن نوزده سالگی زیر نظر یک استاد محلی آغاز کرد.

علاقه وی به یادگیری رموز رنگ و نور او را واداشت تا ظرف مدت چهار سال زیر نظر چهار استاد مختلف در «سنت پترزبورگ» تعلیم ببیند. «تئاتر درمانی» شیوه ای بود که او برای درمان رنج های روحی ناشی از جنگ و مرگ همسرش انتخاب کرد و در مورد او این روش بسیار کارآمد بود. آثاری که بعد از این دوره خلق کرد شالوده ای از امید به زندگی، عشق به نور، زیبایی و طراوت حیات بود.

وی با تاکید بر این عقیده که «ماده ای که مرا جذب کند برای خلق اثر هنری به کار می بندم»، به سراغ مجسمه سازی، دیوارنگاری با سرامیک و هنر نقاشی پشت شیشه رفت. امروزه آثار جذاب و رنگارنگی از این هنرمند برجسته فرانسوی در اماکن هنری ایالات متحده به جای مانده است که از آن جمله می توان به دیوار نگاره بزرگی در ساختمان اپرای «متروپولیتن» نیویورک اشاره کرد.

شاید مارک شاگال برای افرادی که چندان با نقاشی آشنا نیستند،  هنرمند شناخته شده‌ای همچون پیکاسو یا ونگوگ نباشد اما به احتمال زیاد این افراد با دیدن آثار شاگال،  ارتباط بسیار راحت‌تری با نقاشی‌های او برقرار می‌کنند. ارتباطی که برقراری آن با آثار هنرمندانی مانند پیکاسو در بیشتر مواقع بسیار سخت و دشوار است.

شاگال با وجود آن‌که در دوران جنبش‌های هنری مختلفی فعالیت می‌کرد اما به‌طور کامل جذب هیچ‌یک از آنها نشد و سبک کودکانه منحصربه فردی را پیدا کرد که به مشخصه آثارش تبدیل شد. وی همچنان از رویاهای کودکی و افسانه‌پردازی‌های ذهنی خود که همگی ریشه در زادگاهش داشتند برای خلق آثارش استفاده می‌کرد.

شاگال در نقاشی‌هایش از نمادهای مختلفی استفاده می‌کرد که شاید هر مخاطبی، ارجاعات آنها را متوجه نشود اما به راحتی می‌تواند زبان تصویری ساده شاگال را درک کند. شاید به همین دلیل باشد که او را نقاش خیال‌ها و خاطره‌ها می‌دانند.

آثار شاگال را در حیطه هنر مدرن می توان مورد بررسی قرار داد. موضوعاتی که او به سراغ آن رفته، برگرفته از داستان های فولکلور و افسانه ها و اسطوره هاست. اشکال و اجسام و حیوانات در نقاشی های شاگال معنای ثابتی دارند. اسب به معنای آزادی، پنجره نمادی دیگر از میل به آزادی و رهایی، گاو سمبل قدرت و بهترین شکل زندگی, درخت نشانه دیگی از زندگی در آثار شاگال به وفور دیده می شود.

نوازنده ویولن، یکی دیگر از نمادهایی است که در تعداد زیادی از آثار این هنرمند به چشم می‌خورد. نوازنده ویولن در زادگاه او نقشی محوری داشت و در لحظات حساس زندگی هر فرد (تولد، ازدواج و مرگ) حضور پیدا می‌کرد تا هم پیام‌آور شادی باشد و هم اندوه. ساعت شماطه‌دار یکی دیگر از این نمادهاست که آن را در آثار شاگال هم نماد زمان می‌دانند و هم زندگی متواضعانه.

در سال ۱۹۶۷ سازمان ملل متحد برخی از آثار شاگال را بر روی تمبر منتشر ساخت. موزه دائمی آثار این هنرمند در سال ۱۹۷۳ در نیس فرانسه تاسیس شد.

گردآوری: پروانه اسکاش