يکشنبه 31 شهريور 1398 - 15:31

نام اثر: پای پوش چاروق (معروف به چاروق قوچان)

جنس: چرم گاو معروف به مازو

منطقه: خراسان (شمالی-رضوی)

چاروق نوعی پای پوش قدیمی و اصیل ایرانی است که از پوست حیوانات تهیه می شد. به استناد لغت نامه دهخدا، چاروق کلمه ای ترکی است و به نوعی پای افزار یا کفش اطلاق می شود که از پوست تهیه شده و آن را با ریسمان های ضخیم و بلندی به ساق پا می پیچند.

 ویژگی چاروق آن است که رویه و کف چاروق از یک قطعه "چرم یک تکه" ساخته می شود که در قسمت انگشتان پا به سمت بالا برگشته و نوک آن با استفاده از منگوله ای از جنس نخ ابریشم و یا نخ و کاموا تزئین می شود.

چاروق دارای بند های بلندی است که به ساق پا می پیچند. چاروق با ویژگی ها و ظاهر خاصش از گذشته های دور در مناطق شمال شرقی ایران و بیشتر توسط اقوام کرد شمال خراسان، از جمله در قوچان، بجنورد و شیروان مورد استفاده قرار می گرفت.

تفاوت چاروق ها در شکل ساده و تزئین شده و گلدوزی شده آنهاست. نوع ساده آن با ظرافت کمتر، مخصوص اقشار کم درآمد جامعه تهیه می شد و از تزئینات و گلدوزی های کمتری برخوردار بود و نوع خاص آن از چرمی با کیفیت بالا و با ظرافت و دقت بیشتری تهیه شده است.

سطح چاروق توسط نخ های ابریشمی رنگی و گلابتون (نخی با مغز ابریشم با روکش طلا یا نقره) تزئین می شد. در حال حاضر این نوع  چاروق در عروسی های محلی و یا توسط نوازندگان دو تار منطقه خراسان و نیز به عنوان یک شیء تزئینی به عنوان دکور منازل استفاده می شود.

مواد اولیه چاروق دوزی:

مهمترین ماده اولیه مورد مصرف چاروق چرم و به خصوص چرم کله گاو است. زیرا خاصیت ارتجاعی بیشتری نسبت به سایر بخش ها دارد. در طی عملیات دباغی از مازو نیز جهت مقاومت بیشتر و رنگرزی استفاده می گردد. مازو فرآورده ای گیاهی از درخت بلوط است که در صنعت چرم سازی و رنگرزی مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ قرمز-حنایی چرم چاروق به دلیل رنگ دهی همین گیاه است. 

         چاروق مردانه خراسان:معروف به چاروق قوچان

چاروق زنانه خراسان

پژوهش و گردآوری: شیده عظیمی