دوشنبه 4 دی 1396 - 16:14

عنوان اثر: جشن معجزه مسیح

هنرمند: هنری فانتین لاتور

تکنیک اثر: رنگ و روغن روی بوم

تاریخ خلق اثر: قرن 19 میلادی

ابعاد: 248*168 سانتی متر

تابلو نقاشی با عنوان "جشن معجزه مسیح" اثر هنرمند فرانسوی "هنری فانتین لاتور" یکی از آثار نمایشی کاخ صاحبقرانیه است که در اتاق انتظار سفرا در معرض دید قرار دارد.

اثر یاد شده یک کپی از اثر نقاشی با عنوان "عروسی در قانا" می باشد که توسط پائولو ورونز ایتالیایی در سال ۱۵۶۳ میلادی خلق شده و در زمان حاضر در موزه لوور پاریس نگهداری می شود. از زندگی نامه فانتین لاتور چنین استنباط می شود که تابلو موجود در کاخ صاحبقرانیه زمانی که وی به کپی برداری از آثار استادان قدیمی موزه لوور مشغول بوده خلق شده است. اثر خلق شده توسط فانتین لاتور در جزئیات و ابعاد تفاوت هایی با اثر اصلی دارد.

در شناسنامه اثر موجود در کاخ صاحبقرانیه، عنوان آن "جشن معجزه مسیح" به سال خلق قرن 19 میلادی ذکر شده است.

در مسیحیت، تبدیل آب به نوشیدنی در مراسم "عروسی در قانای جلیل"  اولین معجزه حضرت عیسی (ع) در انجیل یوحنا عنوان شده است. در گزارش انجیلی عیسی و مادرش به یک مراسم عروسی دعوت شده بودند و وقتی نوشیدنی تمام شد، عیسی با تبدیل آب به نوشیدنی معجزه کرد؛ از اینرو گمان می رود نام تابلو موجود در کاخ صاحبقرانیه از معجزه ای که در این مراسم رخ داده برگرفته شده باشد.

تابلو نقاشی "جشن معجزه مسیح" از آثار کلکسیون فرح دیبا می باشد که جهت تزئین اتاق انتظار سفرا در کاخ صاحبقرانیه به دیوار آویخته شده است.

زندگی نامه هنری فانتین لاتور (خالق اثر "جشن معجزه مسیح")

ایگنس هنری ژان تئودور فانتین لاتور نقاش و حجار (سنگ نگار) فرانسوی (تولد: گرونوبل 14 ژانویه 1836 / وفات: بور 25 اوت 1904) است که برای نقاشی های گل و نقاشی های گروه هنرمندان و نویسندگان پاریس شناخته می شود. وی در جوانی یادگیری نقاشی را از پدرش که یک هنرمند بود آغاز کرد.

او در سال 1850 وارد مدرسه طراحی شد و پس از تحصیل در دانشکده هنرهای زیبا در پاریس، زمان زیادی را صرف کپی کردن آثار استادان قدیمی در موزه لوور نمود. (اثر موجود در کاخ صاحبقرانیه نیز در همین دوره از روی اثر پائولو ورونز ایتالیایی کپی شده است.)

وی علاوه بر نقاشی های واقع گرایانه، لیتوگرافی های تخیلی الهام گرفته از موسیقی برخی از آهنگسازان بزرگ کلاسیک را خلق نمود.

وی که نقاش سبک امپرسیونیسم می باشد کار خود را به عنوان نقاش حرفه‌ای در «سالن پاریس» آغاز کرد؛ او تفکری رمانتیک داشت و همین امر او را از اصول آکادمیکی که آموخته بود، دور کرده بود. او در سال ۱۸۶۳ نمایشگاهی از آثار خود و گروهی از دوستان امپرسیونیستش برپا کرد. یکی از صمیمی‌ترین و نزدیک ترین دوستان هنری او، ادوارد مانه بود.

فانتین لاتور در سال 1875 با یکی از همکاران نقاش خود به نام  ویکتوریا دوبور، ازدواج کرد و پس از آن تابستان خود را در املاک خانوادگی اش در بور گذراند؛ مکانی که نهایتاً  در 25 آگوست 1904 در همانجا فوت می کند.

زندگی نامه پائولو ورونز (خالق اثر "عروسی در قانا")

پائولو ورونز در ۱۲ مارس ۱۵۲۸ چشم به جهان گشوده و در ۱۹ آوریل ۱۵۸۸ چشم از جهان فرو بست. وی یک نقاش رنسانس ایتالیایی اهل ونیز بود. او یکی از نقاشان بزرگ تاریخ بود که در عرصه مذهبی و اساطیری فعالیت داشت. او به همراه تیسین که از پائولو یک نسل بزرگ تر و از تینتورتو 10 سال بزرگ تر بود جزء سه هنرمند بزرگ ونیز قرن ۱۶ می باشند.

 اثر "عروسی در قانا" در سال ۱۵۶۳ خلق شده و ابعاد اصلی آن 990*666 سانتی متر است و هم اکنون در موزه لوور فرانسه نگهداری می شود.

در واقع می توان گفت ورونز این اثر را بر اساس نقل انجیل یوحنا از نخستین معجزه حضرت مسیح در مراسم عروسی در قانا خلق کرده است.

 داستان تابلو و نحوه ورود آن به موزه لوور

•         داستان تابلو... "عروسی در قانای جلیل" (به نقل از انجیل یوحنا)

دو روز بعد در قانای جلیل جشن عروسی برپا بود و مادر عیسی در آنجا حضور داشت. عیسی و شاگردانش نیز به عروسی دعوت شده بودند. وقتی شراب تمام شد مادر عیسی به او گفت: «آن ها دیگر شراب ندارند.» عیسی پاسخ داد: «این به من مربوط است یا به تو؟ وقت من هنوز نرسیده است.» مادرش به نوکران گفت: «هرچه به شما بگوید انجام دهید.»

در آنجا 6 خمره سنگی وجود داشت که هریک در حدود هشتاد لیتر گنجایش داشت و برای انجام مراسم تطهیر یهود به کار می رفت. عیسی به نوکران گفت: «خمره ها را از آب پر کنید.» آن ها را لبالب پر کردند. آنگاه عیسی گفت: «اکنون کمی از آن را نزد رئیس مجلس ببرید.» و آن ها چنین کردند. رئیس مجلس که نمی دانست آن را از کجا آورده بودند، آبی را که به شراب تبدیل شده بود را چشید، اما خدمتکارانی که آب را از چاه کشیده بودند از جریان اطلاع داشتند. پس رئیس مجلس داماد را صدا کرد و به او گفت: «همه، بهترین شراب را اول به مهمانان می دهند و وقتی سرشان گرم شد آنوقت شراب پست تر را می آوردند؛ اما تو بهترین شراب را تا این ساعت نگه داشته ای!»

این معجزه که در قانای جلیل انجام شد، اولین معجزه عیسی بود و او بوسیله آن جلال خود را ظاهر کرد و شاگردانش به او ایمان آوردند. بعد از آن عیسی همراه مادر، برادران و شاگردان خود به کفر ناحوم رفت و چند روزی در آنجا ماندند. (انجیل یوحنا، صفحه 4 و 5)

• ·        نحوه ورود اثر به موزه لوور

ورونیز نقاشی "عروسی در قانا" را بین سال‌های ۱۵۶۲ تا ۱۵۶۳میلادی به مدت پانزده‌ ماه می‌کشد؛ و آن ‌را به دیوار سالن غذاخوری صومعه سن جورجیو ونیز می‌آویزند. بعد از ۲۳۵ سال، نهایتاً در سال ۱۷۹۷میلادی، ناپلئون بناپارت پس از فتح ایتالیا، این نقاشی را به غنیمت می‌گیرد و به پاریس انتقال می‌دهد. سربازان ناپلئون برای آسانی انتقال این نقاشی به پاریس، این زیبای ونیزی را از وسط به دو نیم می‌کنند. نهایتاً در پاریس، دو نیمه نقاشی را به‌هم می‌دوزند.

ناپلئون سقوط می‌کند و معاهدات صلح بین دولت‌های مختلف اروپایی با دولت وقت فرانسه برپا می‌شود که طی آن بسیاری از غنایمی که ناپلئون از جنگ‌های خود به دست آورده بود به صاحبان اصلی مسترد می‌شود. اما در این میان دولت فرانسه از باز پس دادن نقاشی "عروسی در قانا" سر باز می‌زند و به‌جای آن، یک نقاشی از چارلز لو بِرن با عنوان "جشن در خانه سایمون"را به ونیز تحویل می دهد!

روزنه‌ای در سقف موزه لوور پاریس باز می‌گردد که باعث نشت آب و آسیب نقاشی می‌شود. دو روز بعد، در حال جابجایی نقاشی، به‌خاطر اهمال‌کاری مسئولان موزه، این‌بار چند سوراخ در نقاشی پدید می‌آید. یکی از این سوراخ‌ها به طول تقریباً ۱۲۱سانتی‌متر است! که البته در پی این خسارت، هیچ چهره‌ای در نقاشی آسیب نمی‌بیند و آسیب مربوط به نواحی زمینه‌ای اثر می‌باشد.

در ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۷، در دویست و دهمین سالگرد غارت نقاشی توسط سربازان ناپلئون، یک کپی کامپیوتری از اثر اصلی و در همان قامت و ابعاد، در خاستگاه و محل اصلی آن یعنی سالن غذاخوری صومعه سن جورجیو آویخته شد که در تهیه آن موزه لوور پاریس نیز همکاری داشته است!

نظر اسلام درخصوص نخستین معجزه حضرت عیسی مسیح (ع)

انجیل یوحنّا اولین معجزه مسیح را تبدیل خمره‌های پر از آب به شراب در مجلس جشن عروسی قانا می‌داند و چون مسیحیت نبوت عیسی را در سن سی سالگی پس از تعمید به دست یحیی دانسته است، این معجزه باید در همان سن، از وی رخ داده باشد.

امّا قرآن پس از بیان داستان مقدمات تولد عیسی، اولین نشان نبوتش را سخن گفتن با مردم در نوزادی می‌داند و پس از آن به مناسبت‌های مختلف، معجزات دیگری را از وی نقل می‌کند. این معجزات هر چند جلوه‌های مختلفی دارند. ولی بیشتر آنها پیرامون شفای بیماران و کوران و دمیدن روح در اشیاء می‌باشد.

دوگانگی نقل انجیل و قرآن، دربارة اولین معجزه مسیح ما را در برابر این سئوال قرار می‌دهد که اولاً چرا بیان یک حادثه در دو کتاب مختلف است؟ و ثانیاً نقل کدام یک از آن دو مستند و موثق است.

در سنجش این دو، به نظرات دیگری نیز در انجیل‌های دیگر برمی‌خوریم. به این معنا که انجیل‌های متّی، مرقس و لوقا هیچ یک سخن از معجزه‌ای که یوحنا نقل نموده، به میان نمی‌آورند. این است که ابتدا باید به حلّ چرایی دیدگاه‌های متفاوت انجیل‌ها در این باره پرداخت.

چرا نقل انجیل‌ها در این باره مختلف است؟ اگر آنها از یک منشأ صادر شده‌اند چرا هر یک چیزی متفاوت با دیگری را نقل می‌کند؟ پاسخ این سؤال را باید در نوع برداشت مسیحیت از کتاب آسمانی جستجو نمود. مسیحیت برخلاف نظر مسلمانان، عیسی را فاقد کتاب آسمانی می‌داند. به این دلیل که معتقد است مسیح خود تجلی علم و حکمت الهی است، و نیازی نبوده که کتابی را به نگارش در آورد.

قرآن کتابی است که آیاتش وحی الهی بوده و به همین دلیل حوادث را بر اساس آگاهی و صداقت نقل می‌کند؛ و دست تحریف به آن راه نیافته است و چون کتاب‌های آسمانی گذشته از جمله انجیل مسیح (کتابی که بر حضرت عیسی ـ علیه‌السلام ـ وحی شده است نه انجیل‌های موجود) را مورد تأیید قرار می‌دهد به عنوان آخرین و کامل‌ترین پیام آسمانی، باید مورد استناد واقع شود.

این‌که قرآن جریان زندگی عیسی را به طور کامل نقل می‌کند، به خاطر اهمیت و حساسیت خاص آن می‌باشد. مطالبی را که قرآن به عیسی نسبت می‌دهد، علاوه بر برخورداری از روشنی و وضوح عقل‌پذیر بوده و با اصول اصیل ادیان آسمانی، مطابقت دارد.

همانگونه که گفته شد انجیل یوحناء اولین معجزه مسیح را تبدیل آب به شراب بیان کرده است. ولی نقلِ سایر انجیل‌ها با آن تفاوت دارد. انجیل متی در اولین بخش بیان معجزات مسیح، معجزه‌ شفای یک ابرص و انجیل مرقس بینایی بخشیدن به یک کور؛ و انجیل لوقا صید تعداد زیادی ماهی در جایی که امید صید وجود نداشته را بیان می‌نماید.

کلید حلّ معمای اختلاف نوع معجزاتی که انجیل‌ها برای عیسی نقل می‌کنند با آنچه که قرآن بیان می‌نماید را باید در وحیانی بودن قرآن جستجو نمود. انجیل‌ها از آنجا که مدت‌ها بعد از زندگی زمینی مسیح، به دست بشر جمع‌آوری و نگارش یافته، نمی‌توانند به عنوان یک منبع موثق در نقل رویدادهای زندگی مسیح، قلمداد شود.

قرآن بیان می‌کند که چگونه پس از ولادت اعجازآمیز مسیح، مردم در صدد تهمت زدن به مریم برآمدند، و وی جهت رفع چنین اتهام بزرگی از ساحت خود، به فرزند شیرخواره‌اش اشاره نموده و فرزند شروع به سخن و به عبودیت خداوند و آوردن کتاب (انجیل) و پیامبری خود، شهادت داد و پس از آن معجزات فراوانی از جمله پیکره‌سازی پرنده از گِل و دمیدن روح حیات در آن و شفای کور مادرزاد و ابرص و زنده کردن مردگان از وی مشاهده شده است.

برخی از این معجزات مثل شفای کور مادرزاد و ابرص، در انجیل‌ها نیز آمده است؛ و بعضی دیگر همانند زندگی بخشی به پیکر پرندة گلی، هرچند در انجیل‌هایی که به طور رسمی پذیرفته شده، نیامده، ولی با توجه به صراحت و یا اعتراف ضمنی این گونه اناجیل، به این که همه معجزات عیسی را نیاورده‌اند، مشکلی ایجاد نمی‌کند. پاره‌ای از معجزات هم چون تبدیل آب به شراب که تنها در انجیل یوحنّا آمده و اسلام با آن موافق نیست.

صرف نظر از جنبة وحیانی بودن، شواهد تاریخی نیز نظر قرآن را دربارة چگونگی معجزات مسیح، تأیید می‌کند.

اوّل: ولادت غیرعادی عیسی می‌باشد که انجیل یوحنا دربارة آن سکوت اختیار کرده است. طبیعی است موقعیت حساس مسیح به عنوان پیامبر آینده، ایجاب می‌نماید که هرگونه اتهامی را از خود و مادرش سلب نماید. لذا نقل قرآن درست می‌باشد در غیر این صورت، آیا می‌توان تصور نمود یهود نکته سنج و ستیزه‌جو، از کنار مسئله ای به این مهمی، جهت خدشه وارد نمودن به آسانی گذشته باشند؟!‌

دوم: محیطی که مسیح در آن به دنیا آمد، سراسر مملوّ از تعصبات و کینه‌توزی و بحث‌های بی‌حاصل قوم یهود بود. هر انسان مصلحی، اگر بخواهد اندک تغییری در چنین محیطی ایجاد نماید، سال‌ها باید وقت صرف نماید. عادتاً چگونه ممکن است عیسی ظرف مدت سه سال (از سی تا سی و سه سالگی) هم ادعای نبوت خود را به اثبات رسانده و هم بتواند آیین خود را در میان چنین مردمی نفوذ دهد.

منابع:

1- ترجمه متن زندگی نامه فانتین لاتور توسط مریم حسن مقدم از
  https://en.wikipedia.org/wiki/Henri_Fantin-Latour

2- https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Paolo_Veronese&redirect

3- انجیل یوحنا، فصل دوم، صفحه 4 و 5، به قلم یوحنا، ترجمه 1972 میلادی، انتشارات انجمن کتاب مقدس.

4- نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم.

پژوهش و تنظیم: مریم حسن مقدم