مفرغ قدیمی ترین آلیاژی ست که انسان آن را تهیه کرده است. این آلیاژ ترکیبی از مس و قلع  به رنگ های مختلف سرخ، سرخ کم رنگ و نارنجی است که زودتر از مس ذوب می شود. تولید و استفاده از مفرغ جهت ساخت اشیاء متنوع آیینی و کاربردی، از ویژگی های فلزگری عصر آهن در نقاط مختلف ایران است. همچنین از آن در مجسمه سازی و ادوات دیگر استفاده می شد و ریخته گری و چکش کاری به عنوان دو روش ساخت اشیای مفرغی شناخته می شوند.
یافته های مفرغی مناطقی مانند گیلان و لرستان  را می توان یکی از مجموعه های مهم فلزگری مفرغ در عصر آهن ایران دانست. می توان گفت که مجموعه فلزات به دست آمده از کاوش های محوطه های باستانی از لحاظ دوره، منطقه و محتوای تاریخی یکی از یافته های مهم باستان شناسی در ایران هستند . مفرغ های لرستان  و گیلان موجود در کاخ موزه اختصاصی  هم، بخشی از  همین کاوش ها و یافته هاست که اطلاعات جامعی از چگونگی وجود این آثار در این مکان وجود ندارد ولی به احتمال زیاد این اشیاء هدیه بوده اند یا توسط فرح دیبا خریداری شده و در میان کلکسیون شخصی وی در این مکان نگهداری می شده است.
مفرغ های لرستان از شهرت جهانی برخوردار است. دانشمندان مختلف با مطالعه این آثار نظرات متفاوتی را ایراد نموده و تاریخ های گوناگونی را برای آنها اعلام داشتند. برخی ساخت این اشیاء را به اقوام تاسی که در کوهپایه های دامنه زاگرس زندگی می کردند نسبت می دهند و این آثار را متعلق به هزاره سوم تا اول ق.م می دانند.
اشیاء مفرغی این مجموعه شامل: ادوات و ساز و برگ اسب (انواع لگام و آویزها و ...) مجسمه های کوچک انسان یا حیوان (بت) و علم ها هستند.
اقوام باستانی گیلان نیز بنا بر عقیده مذهبی خویش آثار و اشیای فلزی زیادی از قبیل سلاح های مختلف ، جام های تزیینی ، ابزار و ادوات و پیکرک های مفرغی که به خوبی نشان از پیشرفت صنایع فلزی آنان دارد را به یادگار گذاشته اند ؛ پیکرک های مفرغی جانوران شامل حیواناتی نظیر گاو ، گوزن ، بز کوهی ، اسب و پرنده که به طور کامل یا قسمتی از بدن حیوان را می ساختند و گاهی به عنوان تزیین در ظروف فلزی  یا ادوات و ابزار های مختلف به کار می بردند.
شیوه ساخت اشیاء مفرغی:
 در ساخت اشیای مفرغی از دو روش ریخته گری و چکش کاری استفاده می شده و اصولاً سه نوع ریخته گری شناخته شده است. ریخته گری در قالبهای باز Open mould  و یا بسته Closed و روش استفاده از موم گمشده Lost-waxmet( در این روش ابتدا شیء موردنظر را موم ساخته، روی آن را با لایه ای از گل مخصوص می پوشانند. در اثر حرارت موم خارج شده، حفره ای در وسط ایجاد می گردد که مشخصه شی مورد نظر را دارد که با ریختن مواد مذاب در داخل آن مدل ساخته می شود.)
چکش کاری سرد و گرم اشیاء فلزی:  
پس از ریخته گری برای تکمیل شیء موردنظر اعمال دیگری نیز انجام می شود، چکش کاری اشیاء فلزی یکی از روش های بسیار قدیمی شکل دادن به اشیاء است، این عمل را در گرما یا سرما انجام می دهند.

تهیه شده در واحد مستندنگاری مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
تصویر و تدوین: کریم صباغی
گردآوری مطالب: ندا میرعمادی
با تشکر از: ندا شانقی رییس و آذین ثباتی امین اموال کاخ موزه اختصاصی نیاوران