چهارشنبه 15 مرداد 1399 - 10:13

اودیسه (اسطوره یونانی)

اثر هومر

تصویرگر: مارک شاگال

ناشر: فرناند مورلوت (Fernand Mourlot)

محل نشر: پاریس، 1974، به زبان فرانسه

چاپ نفیس بر روی کاغذ دست ساز

محل نگهداری: گنجینه کاخ اختصاصی نیاوران

دو جلد کتاب "اودیسه" اثر شاعر یونانی هومر، موجود در گنجینه موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران در سال 1974 در 250 نسخه در شهر پاریس به چاپ رسیده است. این مجموعه در این بخش، منتخبی از تصاویر لیتوگرافی این کتاب را که توسط هنرمند روسی تبار مارک شاگال تصویرگری شده است را با هدف نمایش ادبیات کلاسیک برون مرزی به نمایش گذاشته است.

ادبیات یونان باستان را تنها با آثار حماسی هومر، شاعر و داستانسرای نابینایی که در قرن هفتم و هشتم پیش از میلاد می زیسته بررسی می کنند؛ هر چند که یونان آن روز دارای ادبیات منظوم، سروده های مذهبی توأم با موسیقی، بدیهه سرایی، شعر غنایی و مراثی نیز بوده است. هومر در عین اینکه نابینا بود توانست سپیده دم تاریخ حیات یونان را در دو اثر ماندگار خود به نام های «ایلیاد» و «اودیسه» چنان ترسیم کند که تا به امروز تازه و شاداب بماند.

کتاب اودیسه شامل 24 سروده است. به عقیده یونانیان خدایان طرفدار تراوا، در راه بازگشت پهلوانان یونانی موانعی ایجاد کردند و در این باره داستان هایی بر سر زبان ها بود. اودیسه زمان صلح و بازگشت قهرمانان را از جنگ «تروا» نشان می دهد و سرگذشت یکی از سران جنگ، بنام «اودیسئوس» می‌باشد که در سفری طولانی، ماجراهای مختلف و خطیری برای وی و همراهانش پیش آمده و در نهایت که همگان گمان به کشته‌شدن وی می نمودند به وطن خود باز گشته و دست متجاوزان را از سرزمین و زن و فرزند خود کوتاه می‌نماید.

مارک شاگال (۱۹۸۵-۱۸۸۷)

شاگال با وجود آن‌که در دوران جنبش‌های هنری مختلفی فعالیت می‌کرد اما به‌طور کامل جذب هیچ‌یک از آنها نشد و سبک کودکانه منحصربه فردی را پیدا کرد که به مشخصه آثارش تبدیل شد. وی همچنان از رویاهای کودکی و افسانه‌پردازی‌های ذهنی خود که همگی ریشه در زادگاهش داشتند برای خلق آثارش استفاده می‌کرد. شاگال در نقاشی‌هایش از نمادهای مختلفی استفاده می‌کرد که شاید هر مخاطبی، ارجاعات آنها را متوجه نشود اما به راحتی می‌تواند زبان تصویری ساده شاگال را درک کند. شاید به همین دلیل باشد که او را نقاش خیال‌ها و خاطره‌ها می‌دانند.

تکنیک چاپ سنگی نه‌تنها مارک شاگال که شمار زیادی از هنرمندان دیگر، مانند "هنری تولوز لوترک" و "پابلو پیکاسو" را سحر کرد. مارک شاگال در کنار تابلوهای نقاشی و تابلوهای ویترای، تنوعی پرمحتوا و غنی در گرافیک ایجاد کرد. چاپ سنگی امکانات گسترده‌ای را برای شاگال ایجاد کرد؛ او بر حسب وسیله (ابزاری) که به کار می‌گرفت، می‌توانست نتیجه‌ای بدیع و زیبا به دست آورد و آثار لیتوگرافی‌اش را مانند نقاشی‌های آبرنگ و رنگ روغن لطیف و زیبا تولید کند. از آن‌جایی که رنگ در آثار شاگال خیلی با اهمیت بود و چاپ سنگی امکان گسترده‌ای از تنوع رنگ در اختیارش قرار می‌داد، شاگال این نوع چاپ را بر انواع دیگر چاپ ترجیح می‌داد.

شاگال در سال 1948 به پاریس برگشت؛ در این زمان"اِم مکت"، ناشر آثار او شده بود. در سال 1950 در پاریس همکاریش را با لیتوگراف مشهور، "فرناند مورلوت" و "سولیر" آغاز کرد. از آن زمان به بعد، اکثر آثار اوریجینال لیتوگرافی شاگال که بیش از 1000 اثر بوده و دوسوم آن رنگی بود، در آتلیه‌ مورلوت تولید می‌شد. آثار شاگال در میان اثرهای ارائه‌شده که در سال 15 تا 20 اثر است و بی‌نظیرترین آن‌ها مربوط به تصویرسازی است، در تاریخ هنر گرافیک غیرقابل مقایسه است. شاگال کتاب «دافینس و شلو» را تصویرسازی کرد و در آن 20 تا 25 رنگ مختلف به کار برد. همچنین آثار «روی زمین خدا»، «اودیسه» اثر هومر و «اتامپت» را نیز تصویرسازی کرد.

مارک شاگال بالغ بر یکهزار اثر لیتوگرافی خلق کرد که این آثار در روز مرگش (۲۸ مارس ۱۹۸۵) به موزه‌ "سن پل دو وانس" اهدا شد.