چهارشنبه 20 شهريور 1398 - 10:56

عنوان کتاب: مناجات حضرت علی (ع)

محتوای کتاب: شامل دعا ها و مناجات حضرت علی (ع) می باشد.

نوع اثر: خطی

نوع خط: نستعلیق

سبک خط: شیوة شرقی به صورت ناخنی

شیوة نگارشی: دفتری

درجه خط: ممتاز

قطع و ابعاد اثر: قطع نیم ورقی؛ 35*21.5 سانتی متر

نام کاتب و تاریخ کتابت: علویه خاتون؛ سده سیزده هجری قمری

صفحات آغازین: صفحات آغازین این اثر، با شمایل حضرت علی(ع) شروع شده و با درج نام «الله محمد علی» در قسمت بالای شمایل به صورت ناخنی به نگارش در آمده است و شروع مناجات نیز، با «بسم الله الرحمن الرحیم، هذا مناجات علی ابن ابی طالب» آغاز گردیده است و کل فضا، در صفحات آغازین به دو فضای درون متن و حواشی تقسیم شده است.

نوع و شرح و مکتب تزئینات بالای متن صفحات افتتاح کتاب: در فضای بالای متن، مستطیل کشیده‌ای در قالب دو ترنج مشترک و لچکی‌های مشترک، به صورت تذهیب نشان آرایش گردیده است. سرترنج‌ها و لچکی‌ها به صورت حل کاری آرایش یافته اند که در قالب مکتب اخیر برگرفته از مکتب قاجار تزئین شده است.

نوع کاغذ و آهار کاغذ: کاغذ فرنگی و آهار صمغ عربی (انگم) و بریان سازی شده

این اثر فاقد سرفصل نویسی و فهرست مطالب است، همچنین این اثر فاقد کتیبه و مصور سازی است.

تعداد صفحات کتاب: ۵۴ ورق

مطلع کتاب: با شمایل حضرت مولی و با اسم جلاله «الله و حضرت محمد(ص) و حضرت علی»، آغاز شده است و با «بسم الله الرحمن الرحیم» ادامه پیدا کرده است.

خاتمه کتاب: خاتمه اثر، شمایل حضرت مولی و با عبارت: « انا مدینه العلم و علی بابها» به اتمام رسیده است.

جلد اثر: چرمی ضربدری

 ·     خط ناخنی چیست؟

خط ناخنی یکی از شاخه های هنر خوشنویسی است که حروف به وسیله برجسته کردن یک کاغذ توسط ناخن شکل می گیرند. در این خط کاغذ مابین 2 ناخن انگشت شست و انگشت ماقبل انگشت کوچک که بنصر (Benser) معروف است، قرار می گیرد و با حرکت کاغذ از میان ناخن ها حروف یا اشکال شکل می گیرند. گاهی ناخن انگشت شست که روی کاغذ قرار دارد در داخل ناخن انگشت بنصر قرار می گیرد و گاهی بنصر درشت و در واقع خط یا گل مرغ یا هر شکل دیگری را بر صفحه کاغذ طراحی می کنند. کل اشکال را از قدیم خط ناخنی می نامیدند. خطاطان معتقدند کاغذ خط ناخنی نباید ضخیم و پهن باشد، زیرا کاغذهای خیلی ضخیم، هم به ناخن آسیب می رسانند و هم امکان مانور و کارایی را از وی می گیرند.

یکی از قدیمی ترین آثار برجای مانده از خط ناخنی متعلق به مرحوم محمدحسین شیرازی است که در جلد دوم مرقع رنگین به چاپ رسیده و دارای تاریخ 1279 هجری قمری است.

این کتاب به عنوان تنها نسخه خطاطی ناخنی این موزه به مناسبت فرا رسیدن عید سعید غدیر خم به مدت 15 روز در شهریور ماه 1397 در موزه کتابخانه اختصاصی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران به نمایش گذاشته شد.