سه شنبه 13 تير 1402 - 08:22

به گزارش روابط عمومی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران در این نشست که با حضور بیژن مقدم مدیر این مجموعه و جمع دیگری از علاقه مندان تشکیل شد، استاد گلشن اظهار داشت: در تعاریف کنوانسیون های مختلف در دنیا، میراث ناملموس عامل صلح، دوستی و رفاقت در سطح جهان است و فعالان حوزه میراث فرهنگی همچون مادری هستند که با رفتار خود فرهنگ را به فرزندانش آموزش می دهد.

او افزود: تفاوت میراث فرهنگی با تشکیلات دیگر در این است که فعالان این حوزه، میراث ناملموس گذشتگان را با خود حمل و به نسل جدید منتقل می کنند؛ درواقع فعالان میراث فرهنگی از راهنمای موزه تا پژوهشگران و در تمامی سطوح، حامل فرهنگ کشور هستند و با رفتار و راهنمایی خود نسبت به مخاطبان، فرهنگ ارزشمند گذشته را به نسل حاضر منتقل و این نسل نیز به نسل های بعدی انتقال خواهد داد.

او با اشاره به اهمیت و جایگاه نیروی انسانی و بویژه کارشناسان و متخصصان در میراث گفت: ما در 4 و یا 5 سال آینده با ازدست دادن تعداد زیادی از کارشناسان قدیمی با یک بحران و سونامی مواجه خواهیم شد. از نظر من نیروی انسانی مهمترین سرمایه میراث فرهنگی است؛ و متاسفانه در دوره ای به کارشناسان میراث‌فرهنگی کم توجهی شد.

دکتر گلشن با تاکید بر این نکته که باید کارتان را درست و دقیق انجام دهید گفت: در تمام طول خدمتم همواره با گشاده رویی به محل کار رفتم؛ چرا که این حوزه عشق و علاقه می طلبد و تا زنده هستیم نمی توانیم ازمیراث فرهنگی جدا شویم.

او با بیان فرازی از نهج البلاغه در نامه وصیت حضرت علی (ع) به امام حسن (ع) توضیح داد: «اى فرزند، اگر چه من به اندازه پيشينيان عمر نكرده ام، ولى در كارهاشان نگريسته ام و در سرگذشتشان انديشيده ام و در آثارشان سير كرده ام، تا آنجا كه، گويى خود يكى از آنان شده ام. و به پايمردى آنچه از آنان به من رسيده، چنان است كه پندارى از آغاز تا انجام با آنان زيسته ام و دريافته ام كه در كارها آنچه صافى و عارى از شايبه است كدام است و آنچه كدر و شايبه آميز است، كدام. چه كارى سودمند است و چه كارى زيان آور. پس براى تو از هر عمل، پاكيزه تر آن را برگزيدم و جميل و پسنديده اش را اختيار كردم و آنچه را كه مجهول و سبب سرگردانى تو شود، به يك سو نهادم. و چونان پدرى شفيق كه در كار فرزند خود مى نگرد، در كار تو نگريستم و براى تو از ادب چيزها اندوختم كه بياموزى و به كار بندى. و تو هنوز در روزهاى آغازين جوانى هستى و در عنفوان آن. هنوز نيتى پاك دارى و نفسى دور از آلودگى.»

او ادامه داد: با توجه به این نامه متوجه می شویم کسی که تاریخ می داند، می تواند تمام حرکاتی که در حال حاضر انجام می شود را با توجه به نمونه های مشابه گذشته تحلیل کرده، تصمیم بگیرد که چه کند و برای آینده برنامه ریزی نماید.

این باستان شناس پیشکسوت کشورمان با بیان تفاوت میان مورخ و باستان شناس گفت: مورخ از مکتوبات دیگر مورخین که تابع حکام روز، نظرات شخصی و یا منافعشان بوده استفاده می کند که هم صحت و هم جای تردید دارد؛ اما باستان شناس با دیدن و تحلیل نقش ها می تواند بگوید که در یک دوره خاص، آنچه مردمان تولید کرده اند در چه کمیت و کیفیتی بوده است.

او توضیح داد: نقش ها بازگوکننده محیط فرهنگی، طبیعی و اقتصادی هر منطقه هستند و با بررسی طرح های بر روی اشیا می توان به اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی مناطق پی برد و محیط انسانی را در دوره های گذشته بازسازی کرد.

او با اشاره به اهمیت بالای پژوهش در حوزه میراث فرهنگی اظهار داشت: امروزه متاسفانه بخشی از میراث فرهنگی به خصوص بناهای تاریخی از پژوهش جدا شده است و می بایست علاوه بر مرمت، درخصوص بنا پژوهش نیز انجام گیرد تا بتوان به تمامی موارد پنهان و ناملموس آن پی برده و آن را آشکار نمود. اگر پژوهش در حوزه میراث فرهنگی انجام نشود نمی توانیم حاملان میراث فرهنگی باشیم و وظیفه خطیری که بر عهده مان است را به درستی انجام دهیم.

گلشن با بیان اینکه در تعابیر از ایران به عنوان بهشت باستان شناسی نام برده شده افزود: این تعبیر به این دلیل است که ایران در حوزه پژوهش و مطالعه درخصوص سیر حرکت انسان از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس مطالعات مبدا انسان از افریقا بوده و یکی از خط سیرهای انسان ایران بوده است؛ از اینرو اگر فکر کنیم که چه می خواهیم به مخاطب و گردشگر منتقل کنیم بسیاری از مشکلات حل شده و با پژوهش های کاربردی در این حوزه بسیاری موانع از میان خواهند رفت.

او با اشاره به دوره باستان شناسی ویژه کودکان که سال های گذشته در مجموعه نیاوران برگزار شده، گفت: آموزشی که در کودکی داده شود همیشه در ذهن باقی مانده و هیچگاه فراموش نمی شود و تاثیر آموزش از سنین پایین جهت آشنایی نسل جدید با مفاهیم مربوط به میراث فرهنگی بسیار پررنگ و پر اهمیت است.

او عمر باستان شناسی در دنیا را حدود 200 سال عنوان و آن را علم جدیدی خواند که نیاز به تکنولوژی های روز و استفاده از تخصص سایر باستان شناسان در سراسر دنیا جهت موفقیت در این حوزه دارد.

پیشکسوت باستان شناسی کشور اظهار داشت: افراد متخصص باستان شناسی در ایران به تعداد کافی وجود دارند، اما اگر بخواهیم در این حوزه موفق عمل نماییم نیاز است که از نظر تجربی و عملی شرایط و امکاناتی فراهم کنیم تا این افراد بتوانند از اساتید باستان شناسی در تجزیه و تحلیل های خود بهره ببرند. 

او تصریح کرد: داشتن مدرک دانشگاهی تنها شرط نیست بلکه باید تجربه کسب کرد و از بزرگان و اساتید آموخت.

دکتر گلشن با اشاره به تاریخ سازی برخی کشورهای منطقه گفت: وقتی من کلاس چهارم بودم بحرین استان سیزدهم ایران بود اما امروز آنها با صرف پولهای کلان و استفاده از باستان‌شناس های خارجی در حال تاریخ سازی برای خودشان هستند. 

او تاکید کرد: برای تحلیل درست گذشته باید از تکنولوژی و روش های نوینی که در دنیا وجود دارد استفاده کنیم و اگر علم روز را نداشته باشیم از دنیا عقب خواهیم ماند؛ از اینرو بهترین راه در کشورمان جهت رسیدن به این هدف تشکیل هیئت باستان شناسی با حضور متخصصان باستان شناسی دیگر کشورهای دنیا به سرپرستی یک خبره باستان شناس ایرانی است.

این چهره ماندگار میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: جلوگیری از قاچاق و غارت میراث فرهنگی توسط اجانب یا قاچاقچیان همان مجاهدتی است که رزمندگان ما در دفاع مقدس کردند.

گفتنی است پاسخ به پرسش های حاضران در نشست پیرامون مسائل مربوط به حوزه باستان شناسی توسط استاد گلشن پایان بخش این نشست بود.