داوری اولین جایزه ملی مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی و معاصر ایران در جلسه‌ای با حضور معاون میراث‌فرهنگی کشور روز پنجشنبه ۱۸ دی‌ماه ۹۹ در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران انجام شد.
به گزارش روابط عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران، در این جلسه که با حضور محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور، سید هادی احمدی روئینی مدیرکل دفتر حفظ و احیا بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی و دیگر اعضای هیئت داوران برگزار شد، آثار ارسالی به دبیرخانه این جایزه در پنج بخش مختلف بررسی و برترین‌ها به مرحله نیمه نهایی راه پیدا کردند. محمدحسن طالبیان در این جلسه گفت: «دستگاه حاکمیتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به طور غیرمستقیم به بخش خصوصی در پروژه‌های مرمتی کمک و حمایت می‌کند.»
معاون میراث‌فرهنگی کشور از نکات حائز اهمیت این دوره از مسابقات را تعریف موضوع مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی و معاصر کشور به عنوان بخشی جدا و مستقل از طراحی داخلی و معماری عنوان کرد و افزود: «این رویداد به همت مجموعه هنر و معماری و دفتر حفظ و احیای پایه‌گذاری شده و بر اساس توجه ویژه به اهمیت موضوع مرمت و احیای بناهای تاریخی و حفظ و نگهداری میراث‌فرهنگی برای نخستین بار در هفتمین دوره از این مسابقات مطرح و داوری شده است.»
او در خصوص اهمیت مشارکت این وزارتخانه در برگزاری این مسابقه گفت: «این موضوع که برای اولین بار با مشارکت فعال بخش خصوصی در زمینه حفظ و احیای بناها و بافتهای تاریخی در کشور انجام شده، مسئله مهمی است و خوشبختانه در این سال‌ها نهضتی در این حوزه صورت گرفته و بالغ بر صدها پروژه توسط بخش خصوصی مرمت شده که شایسته تقدیر هستند، اما در این راستا وظیفه دستگاه حاکمیتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کمک و حمایت غیرمستقیم از فعالیت‌های خودجوش بخش‌های خصوصی است.»
طالبیان ادامه داد: «بحث مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی کشور علاوه بر اهمیت آن به لحاظ هویتی و فرهنگی، به لحاظ اقتصادی نیز حائز اهمیت بوده از این رو توجه به این حوزه بسیار ارزشمند است. ما در دستگاه حاکمیتی وزارتخانه نیز به دنبال شناسایی، ثبت، ضبط و در نهایت معرفی این اقدامات هستیم.»
معاون میراث‌فرهنگی کشور تصریح کرد: «توجه به این مسئله ضروری است که در این رویداد تلاش بر آن است تا پروژه‌ها و نه صرفاً فرد داوری شود و برترین‌ها انتخاب شوند چرا که هر یک از این پروژه‌ها صرفاً مربوط به یک فرد نیست بلکه تیمی از استادکاران درجه یک، مهندسان و مشاوران و معماران داخلی در آن مشارکت دارند.»
طالبیان اضافه کرد: «این نخستین بار است که هیئت داوران با در نظر گرفتن تمام جزئیات فنی در قالب یک مسابقه به بررسی و داوری پروژه‌های مرمتی در سطح کشور می‌پردازند و در نهایت خود پروژه معرفی می‌شود. همچنین برای اولین بار شاهد این خواهیم بود که پروژه‌های برگزیده در مجلات تخصصی ایران چاپ و معرفی شوند و این کاری است که در حال حاضر به همت مجله هنر و معماری در حال انجام است.»
او در پایان ضمن ابراز خرسندی از این جریان گفت: «حسن این مسابقه در این است که یک ظرفیت‌سازی در جامعه انجام می‌شود و یک معرفی شایسته صورت می‌گیرد که منتج به شکل‌گیری اقتصاد فرهنگی و توسعه پایدار فرهنگی می‌شود. به امید خدا از این پس به جای تخریب بناهای تاریخی و نوسازی شاهد مرمت و احیای بناها منطبق با مصالح و شرایط محیط زیستی، تاریخی و فرهنگی کشور هستیم که موجب حفظ دانش چند رشته‌ای شده و معرفی این امر بسیار مهم است.»
مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی کشور به رشد صنعت گردشگری کمک می‌کند
در ادامه عبدالرضا محسنی رئیس جامعه معماران داخلی ایران و یکی از داوران این مسابقه توجه ویژه به حوزه مرمت و احیای بناهای تاریخی را به عنوان یک بخش جداگانه در داوری این دوره از مسابقات را مهم ارزیابی کرد و گفت: «شاید بتوان این امر را جزو بی نظیرین کارهایی که در حوزه معماری، معماری داخلی و شهرسازی اتفاق افتاده تلقی کرد. خوشبختانه امسال در این بازه زمانی کوتاه توانستیم یک بخش برای حوزه مرمت در این مسابقه ایجاد کنیم و از نظر من این موضوع می‌تواند به گردشگری کشور کمک شایانی کند و موجب افزایش درآمد و گردش مالی در صنعت توریسم شود.»
او ادامه داد: «گردشگر خارجی زمانی که امکانات مهمانپذیری در هر کشوری فراهم باشد به آنجا سفر می‌کند و اگر این امکانات از دل فرهنگ خود آن کشور برآمده باشد بسیار مطلوب است. بسیاری از سرمایه‌گذاران خصوصی روی خانه‌های آنتیک سرمایه‌گذاری می‌کنند و گردشگرانی از سراسر دنیا در این اماکن مستقر می‌شوند. حال اگر ما بتوانیم این ارتباط را با سرمایه‌گذار، طراح و سازندگانی که سابقه فعالیت در حوزه احیای بناهای تاریخی را دارند، برقرار کنیم در نهایت می‌توانیم در حوزه گردشگری نیز موفق باشیم. امیدوارم با برگزاری این مسابقات انگیزه و امید، ایجاد شده و گردشگری جزء صنایع درآمدزا برای کشور شود.»
برگزاری چنین مسابقاتی زمینه را برای دیده شدن و تصمیم‌گیری بهتر برای انتخاب برترین‌ها فراهم می‌کند
رضا مفاخر کارشناس ارشد معماری، جزو معماران معاصر ایران، دارنده چندین جایزه ملی و بین‌المللی و از دیگر داوران این مسابقه در ادامه در خصوص اهمیت داوری مستقل حوزه مرمت در این مسابقه گفت: «این مسابقه حائز اهمیت است چراکه یک فرق بزرگ میان جایزه مرمت و جایزه معماری وجود دارد و آن طیف و وسعتی است که می‌تواند در برگیرد. در جوایز معماری معمولاً کارفرمایان و طراحان و پیمانکاران مشخص هستند ولی در حوزه مرمت ذی‌نفعان بسیاری وجود دارند و حوزه نفوذ و تأثیرگذاری آن نیز به همان نسبت زیاد است چراکه در یک پروژه مرمتی شاهد تأثیرگذاری و تصمیم‌گیری سازمان‌های مختلف هستیم.»
او برگزاری چنین مسابقاتی را ضروری عنوان کرد و افزود: «در چنین مسابقاتی در وهله اول پروژه‌ها دیده می‌شوند و در ادامه آن زمینه برای نقد و دیده شدن یک حساسیت را برای تصمیم‌گیرندگان ایجاد می‌کند تا بتوانند دقیق‌تر و مناسب‌تر به بررسی و داوری پروژه‌ها بپردازند. این امر ممکن است باعث شود تا نوع نگرش داوران برای افراد دیگر نیز ملاک عمل شود.»
مفاخر بیان کرد: «این جریان به تازگی آغاز شده ولی امیدواریم برای دوره‌های بعدی یک جریان مؤثرتری در کشور اتفاق بیافتد و حفظ بناهای تاریخی و تغییر عملکرد آن‌ها به سمت پروژه‌ها و عملکردهای به روزتر انجام شود. از این‌رو باید افراد حرفه‌ای در این مسابقات ورود کنند تا نقد شوند، مطرح شوند و به سمت جلو پیش بروند و به جای کپی کردن الگوهایی که ممکن است درست نباشد الگوهای جدید جایگزین شود.»
نشانی به یاد شادروان دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی برای این مسابقه طراحی شده است
شهریار خانی زاد مدیرعامل مؤسسه هنر و معماری و سردبیر این مجله، هدف این مؤسسه را در برگزاری این مسابقه افزایش حساسیت بین مسئولان، معماران و کارفرمایان عنوان کرد و گفت: «قصد این مؤسسه این است تا جریانی در کشور ایجاد شود که به جای تخریب یا نگهداری بدون نظارت که در نهایت موجب تخریب بناها و بافتهای تاریخی می‌شود بتوان آن‌ها را مجدد با همان کاربری قبلی یا کاربری جدید بازسازی و راه‌اندازی کرد که خوشبختانه با حمایت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و حوزه‌های ذی‌ربط این وزارتخانه این مهم تحقق یافته است.»
او در پایان افزود: «به پاسداشت نام و یاد شادروان دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی بنیان‌گذار مرمت علمی بناها، محوطه‌ها و بافتهای تاریخی در ایران و از بنیان‌گذاران سازمان میراث‌فرهنگی کشور، یک نشان برای نخستین جایزه ملی مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی و معاصر ایران برای کسانی که در عرصه مرمت کشور زحمات فراوانی می‌کشند طراحی شده که با جمع‌بندی و نظر هیئت داوران به برگزیدگان اهدا خواهد شد.»
سید هادی احمدی روئینی مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی گزارش این جلسه را اینگونه اعلام کرد: «در پایان این جلسه داوری در بخش معماری میان افزا در بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی یک پروژه، در بخش مرمت و احیای بناهای معاصر سه پروژه، در بخش مرمت و احیای بناهای تاریخی ۱۰ پروژه، در بخش مرمت و احیای بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی دو پروژه و همچنین در بخش مرمت آرایه‌ها دو پروژه به مرحله نیمه نهایی راه یافتند.»
او افزود: «همه آثار دریافتی شایسته توجه و عالی بودند و انتخاب برگزیده خیلی سخت بود.»
در بخش مقاله‌های نقد در موضوعات مرمت و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی و معاصر ایران هیچ یک از آثار از سوی هیئت داوران شایسته تقدیر اعلام نشد.