سه شنبه 30 ارديبهشت 1399 - 14:05

هدف از انتخاب این شعار برای روز جهانی موزه (۱۸ می) در سال ۲۰۲۰، تقویت افزایش تنوع در موزه ها و حمایت از ابزارهایی برای تشخیص و غلبه بر تعصبات در آنچه موزه ها به نمایش می گذارند و یا داستان هایی که روایت می کنند، اعلام شده است.

به نظر می‌رسد آن چه که از سوی کمیته بین‌المللی موزه‌ها به عنوان بیانیه سال انتشار می‌یابد، بیشتر به مسائل عمیق انسانی و جامعه‌شناختی تمایل یافته است، به این معنا که موزه‌ها با فرض پایبندی و رعایت مبانی اولیه در نگهداری میراث فرهنگی و آموزش و پژوهش، رسالتی کلان در عرصه‌های اجتماعی و جهانی دارند. در همین راستا بر آن شدیم تا از موزه جهان نما که در واقع نامش برازنده آن می باشد توصیفی داشته باشیم.

"جهان نما کسب جمعیت از زلف پریشان هنر"

موزه جهان نما مجموعه متنوعی از نمونه های بی نظیر یا کم نظیر آثار برنزی و سفالین ایران، آفریقا، شرق دور در کنار مهمترین نقاشی ها و مجسمه های قرن بیستم ایران و جهان است. هنرمندانی که هریک بزرگان سبک های نقاشی مدرن در سراسر جهان هستند.

جهان نما موزه ای است مملو از تنوع کیفیت آثار و ملیت هنرمندان آن، چنانکه اثر با ارزش هنرمند بزرگ پیکره ساز "آلبرتو جاکومتی" را می توان در کنار اثر فاخر هنرمند تجربی کشور عزیزمان "اسماعیل توکلی" معروف به "مش اسماعیل" به نظاره نشست.

جهان نما همچون نامش جهان شمول است. وجود آثار فاخری در آن از سرزمین های آمریکای جنوبی، دنیای شرق دور و دره رود نیل و آفریقا.

چنانکه در پیکره بنای این موزه و بر فراز سقف آن، اثر زیبای نقاشی گل و مرغ شیراز را می توان نظاره نمود و در ورای دیدار این نقوش زیبا در عالم روح نواز باغ های ایرانی با بال رویا پر کشید، در نقاشی-خط های "حسین زنده رودی" محو گردید و به "شهر کریستالی" ایران درودی سفر نمود و از پشت بام بازار کاشان هنرمند "پرویز کلانتری"، دنیای زیبا و بکر کویر را از پنجره این اثر به نظاره نشست.

در جهان نما، جهان و زیبایی آثار هنری آن در ابعاد کوچک به نمایش در آمده است. شاید بتوان با توجه به فحوا و مفهوم شعار موزه ها به اثر فاخر "پرنده نماد صلح" هنرمند غلامحسین نامی اشاره نمود که در این موزه به نمایش گذارده شده است. پرنده ای که می توان گفت در تصویر خود، پیام های واضح و روشنی از برابری و تعامل و صلح و دوستی را به تصویر کشیده است.

رنگ های درون دایره ترسیم شده بر بال پرنده شاید مفهومی از رنگ های نژادهای مختلف زرد پوست، سفید و سرخ و سیاه پوست باشد که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و ترسیم خطوط ساده در این نقاشی به مفهوم سادگی و یکدستی و تعامل است. آنچه که پیام این خطوط و طرح ها را واضح تر و روشن تر به بیننده القاء می کند همانا مفهوم کلی اثر یعنی یکدلی و برابری و پرواز روح و تفکر در عالمی توأم با آرامش و صلح و تعامل است.

از مسأله برابری و نقش موزه‌ها در ایجاد توازن و برابری میان انسان ها، همچنین اولویت بخشی به این موضوع در جهان نابرابر و مستأصل از طغیان‌های جنگ و آشوب، می‌توان چنین استنباط نمود که میزان گرایش موزه‌ها به هر یک از تفکرات متعصبانه باید به حداقل کاهش یافته، به‌طوری‌که حس بی‌طرفی، توازن و برابری را به بیننده القاء نمایند.

دو اصطلاح "تنوع" و "جهان شمولی" در واقع هر دو در توصیف موضوع برابری در نظر گرفته شده‌اند. چگونه می‌توان در ضمن رعایت تنوع که احتمالاً اشاره به فرهنگ‌های بومی و متمایز دارد، جهانشمول و فراگیر برخورد نمود و در راستای برابری گام برداشت. آنچه مسلم است آن است که ریشه‌های اصیل فرهنگی دارای اهمیت و ارزش بسیار بوده و موزه‌ها موظف به صیانت از آن ها هستند که این مهم امروزه صرفاً با نمایش ویترینی آثار میسر نمی‌شود، بلکه نیازمند طراحی ایده‌های ملموس و کاربردی در تعامل اجتماعی با بازدیدکنندگان است.

پژوهش و گردآوری: معصومه بهرامیان

با همکاری: شقایق شفاعت دوست و معصومه رضوانی