قرآن طوماري

نوع خط: غبار نويسي

تاريخ كتابت: دوره قاجار

كاتب: بدون رقم

این نسخه در قالب طوماری به طول 5/5 متر و عرض 9 سانتی متر کتابت شده است. سرلوحه تاجدار مرصع و مذهب، کتیبه‌های چهارگوش زرین و نقوش گل طلاکاری شده در سرتاسر متن، بخشی از آرایه‌های هنری به کار رفته در این نسخه است. کاتب نسخه علاوه بر کتابت تمامی آیات قرآن در قالب طومار، با خالی گذاشتن برخی قسمت‌ها و ایجاد فضای مناسب، عبارات «بسم‌الله الرحمن الرحیم»، صلوات، نام پیامبر (ص)، نام حضرت فاطمه (س) و نام دوازده امام معصوم را مرقوم کرده است. در بخش‌هایی دیگر، ذكر صلوات را با خطوط درشت تر در فواصل کادرهای اسلیمی وسط اجرا کرده است. خط غبار نويسي: خط غبار، خطی بسیار ریز است که در ایران جهت سرعت در نوشتن و استفاده کم تر در کاغذ، مورد استفاده قرار می گرفت و در قرن سوم هجری از خط ریاسی مشتق گرفته شده است. خط غبار در نوشتن یادداشت های کوچک که توسط کبوتران نامه بر حمل می شد بکار می رفت. بعد ها از این خط برای نوشتن قرآن های کوچک هم استفاده شد. بسیاری از افراد برای صرفه جویی در وقت، خط غبار را به صورت یکدست، یکنواخت و ریز و کوچک می نوشتند. غبار، خطی است یک در یک سانتی‌متر که باید برای نگارش آن قدرت چشم و قدرت دست بالایی داشت. در خوشنویسی غبار، نوک قلم باید بسیار نازک شده باشد تا بتوان خطی ظریف و کوچک را نوشت. در واقع غبارنویسی یک نوع هنر ارزنده است و در بزرگ‌نمایی مانند همان خوشنویسی است و تفاوتی با آن ندارد. این خط دارای حروف ریز و ساختاری مدور است. بعضی ویژگی‌های این خط وابسته به خط ثلث و خط نسخ می باشد.

شهریور 1403 تهیه شده در واحد مستندنگاری مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران

تصویر و تدوین: کریم صباغی گرداوری

مطالب: ندا شانقی رییس کاخ موزه اختصاصی نیاوران

با تشکر از: آذین ثباتی امین اموال کاخ موزه اختصاصی نیاوران