يکشنبه 28 مرداد 1403 - 09:48

نویسنده:  یرواند آبراهامیان
انتشارات:  نشر نی

​​​​​​کتاب « کودتا » نوشته نویسنده سرشناس تاریخ معاصر ایران،یرواند آبراهامیان میباشد.این کتاب در مورد کودتایی صحبت میکند که همه ما اسم آن را حداقل یکبار شنیده ایم،کودتای 28 مرداد سال 1332 که طی آن دولت دکتر مصدق سرنگون شد و محمد رضا شاه پهلوی به شکلی استبدادی حکومت را بر دست گرفت.کتاب "کوتا" با محوریت موضوع نفت و ملی شدن این صنعت،به عوامل این کودتا و نقش کشور های اروپایی و مخصوصا آمریکا و تاثیر روابط ایران و آمریکا میپردازد.

در این کتاب،"یرواند آبراهامیان" در چهار فصل زیر صحبت میکند:
1.ملی شدن صنعت نفت
2.مذاکرات انگلیس و آمریکا
3.کودتا
4.میراث
کتاب "کودتا" رازهای زیادی را راجع به کودتای 28 مرداد بر ملا میکند.تاثیرات قدرت های بیگانه در آن دوران و نقش تبلیغات را هم به خوبی تفسیر میکند که میتواند کتاب بسیار جذابی برای کسانی باشد که میخواهند راجع به تاریخ کشورشان اطلاعات دقیق و کارشناسانه ای داشته باشند.

قسمت هایی از کتاب کودتا 
ملی شدن زمینه ساز آغاز مبارزه ای با ماهیت بردوباخت شد. از دیدگاه مصدق و ایران، ملی شدن به معنای حاکمیت ملی و حاکمیت ملی نیز به معنای کنترل و نظارت بر اکتشاف استخراج و بهره برداری از نفت بود؛ اما از نظر بریتانیا و شرکت نفت انگلیس و ایران، معنای ملی شدن دقیقا برعکس بود. این اقدام از دیدگاه آنان به مفهوم از دست دادن نظارت بر اکتشاف استخراج و بهره برداری از همان نفت بود. ستیزهای سیاسی معمولا جایی برای مصالحه هم باقی می گذارند. اما این مناقشه فضای بسیار اندکی را باقی گذاشته بود. کنترل و نظارت یا باید - آن گونه که مصدق پافشاری می کرد - در اختیار ایران قرارمی گرفت و یا - همان طور که بریتانیا نیز سرسختانه تأکید می ورزید - باید تحت کنترل بریتانیا و یا حداقل خارج از کنترل ایران قرار می گرفت. اگر مناقشه بر سر تقسیم سود بین طرفین بود. امکان سازش وجود می داشت. بالاخره می شود یک کیک را به گونه ای تقسیم کرد که همگان راضی باشند. اما ازآنجاکه این مبارزه بر سر کنترل اساسی بود و نه موضوعاتی روزمره و عادی، طی 28 ماه طوفانی که بااجرای ملی شدن نفت در خردادماه 1330 آغاز و با کودتای مردادماه 1332 به پایان رسید.