پنج‌شنبه 10 اسفند 1391 - 12:03
از قرن ها پیش از میلاد، انسان با دستیابی به فن آوری بافت تاپستری، سلیقه خویش را در بافت اینگونه آثار نیز به کار گرفت و آثاری را خلق کرد که آمیزه ای از شکوه، عظمت و زیبایی بودند. بافته های تاپستری بزودی مرزهای ملی را پشت سر نهاد و در هر جا که تولید آن آغاز شد، رنگ و بوی فرهنگ آن را به خود گرفت. این نوع بافته با کاربری‌هایی همچون پرده، دیوارکوب، زیرانداز، روکش مبل و صندلی و غیره تولید می‌گردید. در ایران نیز این روش بافت برای تولید منسوجات به کار برده شده است، اما آثاری که با ویژگیهای مشخص تاپستری در برخی از موزه ها و کاخهای سلطنتی و یا مجموعه‌های شخصی نگهداری می گردند بیشتر آثاری هستند که در دوره های مختلف تاریخی به صورت خرید از مراکز گوناگون کشور های خارجی و یا به عنوان هدیه و پیشکش به دربار ایران راه یافته است. اصطلاح تاپستری معمولا از دید افراد غیر حرفه ای پرده های وسیع نقش دار دیوار کوب قرون وسطی یا شمال اروپا را تداعی میکند. قدیمیترین پرده های نقش دار شناخته شده در دنیا آنهایی است که قدمت انها به 1400 تا 1330 پیش از میلاد می رسد و تصور می رود که این صنعت از شرق نزدیک احتمالا از سوریه اقتباس شده باشد. از سال 1300 میلادی تاپستری ها با موضوع و مایه های رمزی و تزیینی در پاریس و در اندازه های کوچکی تولید می شده اما این صنعت از 1350 میلادی به بعد به سرعت توسعه و پرده ها از این زمان به بعد بیشتر دارای تصویر بوده اند. اواخر قرن 14 و اوایل قرن 15 میلادی بیشتر تقاضا جنبه کاربری داشته است. پرده های نقش دار از طرفی وسیله ای بوده برای پوشش کف اطاقها و تزیین کاخها و وسیله ی موثری برای تبلیغ به حساب می آمده است و قابل حمل بوده و با شیوه زندگی همراه با تحرک و کوچ دربارهای شمال در تناسب بوده است. مهمترین جنبه قابل تحسین یک پرده نقش دار کیفیت هنری آن و یک همتای گرانقیمت برای نقاشیهای آبرنگ می باشد. در قرن 17 میلادی تحول عظیمی در صنعت تاپستری ایجاد شد و صنعت گوبلن در کارگاههای پاریس شکل گرفت. سهم عمده ای از شهرت دربار قرن 18 فرانسه به دلیل تاپستری های بافته شده در طول آن دوره بود. وزیر دارایی آن زمان موسسه گوبلن را دایر کرد که یک موسسه دولتی مختص تهیه پرده برای دربار بود. عمده ترین تولیدات بافندگان تاپستری، پرده های بزرگ تصویری بوده و این تکنیک در بسیاری از اشیا کوچکتر به ویژه برای بافت روکش مبل نیز به کار رفته است. گاهی پرده ها به گونه ای تولید می شدند که در حاشیه دیوارها جایگذاری شوند و دارای قاب نبودند. نوعی از این بافته ها نیز با بافتی متفاوت تر به عنوان زیرانداز مورد استفاده قرار می گرفته است. تاپستری ها توسط شخص بافنده با یک ماشین بافندگی، بر طبق یک نقشه یا طرح از یک هنرمند بافته می شده است. در کارخانجات گوبلن ماده مصرفی برای تار تاپستری پشم سفید یا خام و یا پنبه می باشد. در نمونه های جدیدتر گاهی از کتان نیز استفاده شده است. بسیار به ندرت یک تاپستری تنها از الیاف ابریشم بافته شده است. الیاف مورد استفاده برای پود نیز پشم می باشد که در موارد مناسب همراه با ابریشم استفاده شده است. در نمونه های گران قیمت از نخهای طلا و نقره نیز در بافت استفاده گردیده است. هم اکنون نیز تعدادی تاپستری متعلق به قرن 18 میلادی بافت فرانسه، زینت بخش اتاق ها و سالن های کاخ اختصاصی نیاوران و موزه پارچه و لباس های سلطنتی می باشد.