يکشنبه 6 آذر 1390 - 09:56

 (پارچه کوبی)تاریخچه مختصری از پارچه کشی روی دیوار

رونق هنر پارچه کشی روی دیوار در قرن 17 میلادی همراه با سبک معماری باروک آغاز شد ، در رمانی که کاخ ورسای بین 1660 و 1680 میلادی ساخته شد، این حرفه نه تنها فرانسه بلکه انگلستان و هلند را هم تحت تاثیر قرار داد. فضای بزرگ داخلی خانه های ثروتمندان در قرن 18 با ترکیبی از دیوارهای پارچه ای و پرده و مبلمان تزئین می شد. امروزه نیز به طور سنتی برای تزئین خانه های اشراف اروپا پارچه کشی روی دیوار که نیاز به نصابان ماهر دارد باقی مانده است.

- سبک باروک (Baroque):

روشی است در هنرهای معماری، نقاشی، موسیقی و مجسمه‌سازی که از اواخر سده ۱۶ (میلادی) در ایتالیا آغاز شد و تا اواخر سده ۱۸ (میلادی) در اروپا رواج داشت و سپس در آمریکای مرکزی و جنوبی مورد توجه قرار گرفت. آزادی در طراحی، شمار زیاد شکل‌ها و درآمیختگی آن‌ها از ویژگی‌های این سبک است. ریشه این کلمه احتمالا واژه بارُکو پرتغالی به معنی مروارید صیقل‌نیافته بوده است.

گروهی نیز بر این عقیده‌اند که معنای این واژه، پوچ، زشت، مضحک است. این واژه در آغاز برای تمسخر این شیوه استفاده می‌شد. زیرا منتقدان معتقد بودند هرگز نباید بنایی ساخت که از اصول و عناصر بناهای یونیان و رومیان پیروی نکند؛ بناهای کلاسیک باید بر این اصول ساخته شوند و انحراف از آن ‌را « کژسلیقگی اسف‌انگیز » می‌دانستند. اما پس از آن‌که این شیوه مورد توجه قرار گرفت، به معنای شکوه‌مند و پرتجمل استفاده شد.

ویژگی‌های سبک باروک- 

اگرچه پیرامون واژه باروک صفت‌های مختلفی همچون نامأنوس، پرزرق و برق، و مجلل وجود دارد، اما تاریخ‌نویسان امروزی آن را فقط برای-  اشاره به شیوه‌ای خاص در هنر به کار می‌برند. توصیفی ساده اما مفید از شیوه باروک آن است که هنر باروک، چارچوب اثر (بوم، سنگ یا صدا) را از کنش و حرکت انباشته می‌کند. هنرمندان باروک در آثارشان در پی خلق جهان‌هایی سراسر ساختارمند یافته بودند.

چنین شیوه‌ای، کاملا باب طبع اشراف بود که به ساختارهایی کامل و یک‌پارچه می‌اندیشید. سبک باروک، به سبب نیازهای کلیسا که کیفیت‌های هیجان‌انگیز و نمایشی هنر را برای جذاب‌تر ساختن آداب نیایش به کار می‌گرفت، نیز شکل گرفت. طبقه متوسط نیز بر رشد و گسترش سبک باروک تأثیر گذاشت. برای نمونه، در هلند بازرگانان ثروتمند و نیز پزشکان، پرده‌هایی واقع‌گرایانه از چشم‌اندازها و صحنه‌های روزمره را به نقاشان سفارش می‌دادند.از آن جمله به کاخ سلطنتی دام هلند میتوان اشاره کرد.

- سبک لویی چهاردهم:

در میان تمام سبکهایی که به نام پادشاهی خوانده شده است، هیچ یک در حقیقت به اندازه سبک لویی چهاردهم به سلیقه و خواسته های شخصی پادشاه وابسته نبوده است، این پادشاه مقتدر و مستبد با داشتن روحیه تجمل پرستی و هنردوستی مجموعه اعجاب آوری از مبلمان و وسایل خانه را در قصرهای متعدد خود گردآوری کرده بود که از نظر ظرافت، هماهنگی و طرح بی نظیر است. یکی از خصوصیات مهم سبک لویی چهاردهم، فرم کج و عقب رفته پشتی صندلیها و مبلها است که راحتی بیشتری به آنها می دهد. رنگ کردن چوب مبلها به رنگ طلایی نیز در این دوره به اوج شکوفایی خود می رسد، بطوری که رنگ آمیزی چوب های کنده کاری شده نیز هنری ظریف و قابل توجه به شمار می رود.

همچنین پوشش دیوارهای منازل و کاخها به وسیله پارچه های ابریشم و تافته گران قیمت از ویژگی های این سبک به شمار می رود که بر شکوه و جلال این مجموعه از کاخها می افزود. از آن جمله به کاخ ورسای فرانسه میتوان اشاره کرد.

کاخ نیاوران- 

کاخ اختصاصی نیاوران با مساحتی در حدود 9000 متر مربع محل زندگی خانواده پهلوی دوم در بین سالهای 1347 تا 1357 بوده است. ساخت بنا در سال 1337 ه.ش آغاز شد و طراح آن مهندس محسن فروغی بود. وی طرح بنا را بیشتر از معماری ایرانی و تلفیقی از هنر پیش از اسلام و پس از اسلام الهام گرفته است. مهندسین مشاور ناظر بر اجرا"شرکت مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمایان "و همکاران و سازنده بنا شرکت ماپ بوده است. دکوراسیون داخلی کاخ توسط شرکت آمریکایی کنول (Kenoll) و شرکت فرانسوی مرسیه طراحی و اجرا شد. با توجه به بررسی مدارک موجود در مرکز اسناد مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران می توان اذعان داشت شرکت کنول در سال 1938 در آمریکا تاسیس شده و موسس آن هانس کنول بئده است. و در ایران فعالیت خود را با امضاء پرویز بوشهری به عنوان نماینده آن شرکت از سال 1346 آغاز نمود و بطور حتم این فعالیت تا سال 1352 ه.ش در ایران ادامه داشته است چرا که در سالهای بعد از آن اسنادی موجود نمی باشد. از جمله فعالیتهای آن شرکت در زمینه بازسازی, تعمیر و خرید و تعویض اثاثیه و مبلمان کاخ ها و نصب شیشه سکوریت کاخ اختصاصی نیاوران است که در سرسرای طبقه سوم و نیم طبقه دوم و همچنین تعمیرات وسایل سالن سینمای آن کاخ هم از جمله اقدامات آن شرکت می باشد. شرکت کنول با موسسه مرسیه (mercier frères)کشور فرانسه نیز جهت خرید اثاثیه کاخ که شامل:طراحی داخلی آن از جمله پرده,مبلمان و پارچه های روی دیوار همکاری داشته است.

مزون مرسیه، مزونی بسیار با ارزش و مهم در زمینه دکوراسیون و مبلمان بوده است که در سال 1828 میلادی توسط آندره مرسیه تاسیس و موئسس آن پدر انیماتورکنونی است .سنت در تمام فنون این موئسسه نفوذ داشته و از طرحهای سنتی استفاده نموده و حاذق ترین افراد در فنون دکوراسیون فرانسوی بر آن تاثیرگزار بوده. بدون اغراق باید گفت قیمتها در شرایط کیفیتی بدون رقیب بوده اند به همین دلیل دارای شرایط حراج یا تخفیف نبوده و متقاضیان فقط طبقه اشراف می باشد.

فواید پارچه کشی روی دیوار- 

علاوه بر جنبه زیبایی و متنوع بودن فضاها در یک بنا شامل برخی خاصیت های فنی از قبیل زیر میباشد: امکان انتخاب هماهنگ پوشش -دیوار با مبلمان، پرده، روتختی و ... •عایق صدا و جلوگیری از انعکاس صدا در سالن های بزرگ و همچنین جهت جلوگیری از خروج صدا ازآپارتمانهای کوچک و قابل استفاده در اتاق تلویزیون و اتاق موسیقی •عایق سرما و گرما •ساختمانهایی که با مشکل ترک های دائمی در روی دیوارها، پارچه کشی روی دیوار به عنوان یک راه حل مناسب کاملا دیوار و ترکهای آن را پوشش می دهد و با گذشت زمان در مقایسه با پوشش های دیگر (رنگ و کاغذ دیواری که بعد از گذشت چند هفته ترکهای دیوار ظاهر می گردد) ترک های دیوار به هیچ وجه بر روی دیوار آشکار نمی گردند. •امکان تعویض و یا ترمیم پارچه های دیوار به طور مجزا • ماندگاری و استحکام بالای آن (عمر مفید حداقل 15 سال) بامطالعاتی که در خصوص دکوراسیون داخلی کاخ بعمل آمده است و مرمت و بازسازی بعضی از پارچه های دیواری و پردها و مبلمان در سالهای 1387 تا 1388 امکان پذیر و اجراشد.

منابع: 1)کاتالوگ شرکت مرسیه موجود در مرکز اسناد مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران 2)مطالعه و بررسی اسناد و مکاتبات موجود در مرکز اسناد مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران 3)جامعه مجازی ایرانیان

تحقیق و گردآوری: زهرا خانه شیری با همکاری: خانم زرین مجیدی (مسئول مرکز اسناد مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران)

ترجمه: مریم شریفی