در گنجینه کاخ موزه صاحبقرانیه آثار مینیاتور زیبایی متعلق به دوره های قاجار و پهلوی به چشم می خورد که در این بخش به معرفی برخی از این آثار ارزشمند می پردازیم.
تابلوی مینیاتور با موضوع بزم عشاق
بدون رقم
مکتب صفوی
دوره اجرا: پهلوی دوم
ابعاد: 29.5*38.5 سانتی متر
این نگاره صحنه جشن و پایکوبی عشاق است که وام گرفته از بناها و البسه دوران صفوی می باشد. شامل یک حاشیه رسمی بندی و یک حاشیه پهن تذهیب که تذهیب آن نیز به سبک صفوی اجرا شده است. این نگاره در دوره پهلوی دوم اجرا شده و بدون رقم است.
تابلوی مینیاتور با موضوع همزیستی مجنون با حیوانات
رقم: صادق روحانی
مکتب صفوی با حاشیه تذهیب صفوی
قاب چوبی لاکی با تزوئین تذهیب
ابعاد: 28*39 سانتی متر
تابلو فوق اجرای مجدد مینیاتور "مجنون در طبیعت" اثر سلطان محمد در مکتب صفوی تبریز می باشد. این اثر در عصر پهلوی در مدرسه صنایع مستظرفه، توسط هنرمندان مجدداً اجرا شده است. امضای اثر به نام صادق روحانی می باشد.
دور تا دور اثر، تذهیبی به رنگ زمینه آبی لاجورد دارد که از دسته تذهیب های حاشیه ای است و به سبک تذهیب های صفوی کار شده است. این تابلو با یک قاب چوبی و به رنگ سبز تیره قاب شده است که خود قاب نیز شامل هشت سرلوح اسلیمی می باشد.
در وسط و گوشه های قاب به رنگ سفید تزئین شده اند و سپس لاک و روغن خورده اند. این قاب نیز احتمالاً اثر استاد اسلامیان یا شاگردانش آقایان تامسون و پیروز پی می باشد که همگی از هنرمندان صنایع مستظرفه بوده اند.
تابلوی مینیاتور با موضوع نوازندگان
ابعاد: 31*39.5 سانتی متر
نگاره فوق شامل شش فیگور است به همراه یک اسب در طبیعت که به طرب و شادمانی در طبیعت مشغولند. دور تا دور کادر با طرح ختایی به رنگ طلایی بر زمینه آبی لاجوردی کمرنگ اجرا شده است. در وسط هر ضلع کادریست به رنگ آبی لاجوردی تیره که شعر فوق در آن نوشته شده است:
امروز که نوبت جوانی من است
می کوشم از آنکه کامرانی من است
عیبش مکنید گرچه تلخ است خوش است
تلخست از آنکه زندگانی من است
این اثر نیز دارای یک قاب چوبی با نقاشی لاکی بسیار ساده و معمولی بوده که بیشتر تداعی کننده شکوفه گل است.
تابلوی مینیاتور با موضوع آبتنی شیرین
ابعاد: 29*39 سانتی متر
این نگاره نیز در دوره دوم پهلوی توسط صادق روحانی اجرا شده است. اصل اثر مربوط به "سلطان محمد" از نگارگران عصر صفوی و مکتب تبریز بوده است. ایشان ظاهراً از هنرمندان صنایع مستظرفه بوده اند.
دورتا دور اثر با تذهیب مکتب صفوی کادربندی شده و تابلو شامل قاب عکسی چوبی است که با نقوش اسلیمی صفوی تزئین شده است. طرح سرلوح ها در وسط هر ضلع تابلو، به رنگ کرم و در گوشه ها به رنگ سبز می باشد که به شیوه لاکی کار شده است. زمینه قاب نیز به رنگ لاکی نزدیک به قهوه ای است.
پژوهش و گردآوری: رویا عمران
عکس: زهرا خانه شیری