به گزارش روابط عمومی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران این برنامه با حضور بیژن مقدم مدیر مجموعه نیاوران، مژگان اسماعیلی رییس پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور، داریوش شهبازی پژوهشگر تهران شناسی، فریار اخلاقی مجری طرح اطلس زبانی شمیرانات و جمع دیگری از پژوهشگران، تهران پژوهان و علاقه مندان در سالن کنفرانس این مجموعه برگزار شد.

مژگان اسماعیلی رییس پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون در این نشست اظهار داشت: اطلس زبانی شمیرانات درواقع گزارشی از عملکرد استان تهران درخصوص گویش های زبانی این استان است.

او گفت: پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون تمامی سندهای منقول یا غیر منقول حاوی نوشته، تا گویش های رایج ایرانی و غیر ایرانی را پوشش می دهد. همچنین پژوهش های علمی داخل و خارج را همراهی کرده و به شکل کتاب و مقاله به چاپ می رساند؛ و برقراری تعامل با پژوهشگران از وظایف این پژوهشکده است.

اسماعیلی با بیان اینکه ما میراث دار و گنجینه دار گونه های زبانی هستیم که در سراسر کشور وجود دارد، تصریح کرد: وظیفه اصلی این پژوهشکده مستندسازی پژوهش ها و جمع آوری موارد مربوطه است و ماحصل نتایج علمی همکاران ما کارهای بکری است که نمونه ای از آن در برنامه امروز رونمایی می شود.

همچنین بیژن مقدم مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران ضمن خوشامدگویی و گرامیداشت هفته پژوهش اظهار داشت: توجه به امر پژوهش را باید از این نشست ها آموخت.

او خاطرنشان کرد: کار پژوهشی نقش نورافکنی را دارد که راه را در حوزه های اجرایی روشن می کند.

 

برای موفقیت نیاز به ساختار داریم

در ادامه نشست داریوش شهبازی پژوهشگر تهران شناسی گفت: از اینکه این کار ساختاری، پژوهشی، اسنادی و میدانی (اطلس گویش های زبانی شمیرانات) در تهران و جامعه ایرانی انجام شده جای خرسندی دارد.

اواظهار داشت: باید تلاش کنیم که در هر لحظه ساختاری ایجاد نماییم و با داشتن برنامه از علم و دانش روز در این زمینه بهره بگیریم.

او با بیان اینکه برای موفقیت نیاز به برنامه، طرح و استراتژی است توضیح داد: باید هدف اصلی و چشم انداز مشخص گردد تا نتیجه حاصل شود.

این تهران پژوه ادامه داد: به عنوان مثال در اروپا از 800 سال پیش اهداف خود را معلوم کردند؛ اولین سیاح مارکوپولو نتیجه سفر خود را ارائه داد و همینطور توسط دیگر سیاحان ادامه پیدا کرد تا شناخت آنها کامل شد و ساختار پیدا کردند و در گذر زمان به موفقیت رسیدند.

او تصریح کرد: برای موفقیت نیاز به ساختار داریم تا انباشت دانش در کانالی قرار بگیرد.

شهبازی گفت: یکی از پایه های فرهنگ، زبان و زیرمجموعه های آن است. در حال حاضر آشنایی جهان با فرهنگ ما تنها دیدن نوک کوه یخی است و جهت نشان دادن آن به همگی باید پژوهش انجام داد و این کاری که در پژوهشگاه انجام شده باعث ایجاد ساختار می شود.

او افزود: در گذشته در فرهنگمان ریشه شناسی نداشتیم و از وجه تسمیه استفاده و کلمات از بستر زمان و تاریخ استخراج شده و مورد شناسایی قرار می گرفتند؛ و شناسایی کلمات یا وجه تسمیه یا ریشه شناسی بسیار مهم است.

او ضمن بیان وجه تسمیه روستاهای شمیرانات ادامه داد: درمورد تهران باید بدانیم وقتی گویشی وجود دارد، تعداد گویشوران آن چقدر است و برای تثبیت آن باید شناسایی و ثبت و ضبط و تحلیل انجام داد و از طریق این داده ها نسل های بعدی می توانند بنای فرهنگ فاخر ایران را بسازند.

این تهران پژوه تصریح کرد: کار تحقیق و پژوهش به صورت فردی فایده ای ندارد و باید به صورت ساختاری انجام شود.

 

شمیرانات ناحیه گذار زبان های غربی شمالی و غربی جنوبی است

فریار اخلاقی مجری طرح اطلس زبانی شمیرانات در ادامه این نشست با ارایه توضیحاتی پیرامون "تنوع گویشی و پراکنش جغرافیایی گونه های زبانی در مناطق روستایی شمیرانات" اظهار داشت: اطلس زبانی شمیرانات حاصل یک‌ پژوهش میدانی است که با حمایت اداره کل میراث فرهنگی استان تهران انجام شده است؛ و طرح اطلس زبانی شمیرانات در دل اطلس زبانی ایران شکل گرفت.

او ضمن بیان اینکه تنوع زبانی و گویشی در ایران بسیار زیاد و گاهی در دو روستای با فاصله کم از یکدیگر متفاوت است، به تعریف اصطلاحات زبان، گویش و لهجه و بیان تفاوت میان آن ها پرداخت.

او توضیح داد: زبان ها و گویش های "ایرانی نو" به دو شاخه شرقی (که داخل ایران گویشور ندارند) و غربی شامل شمالی (مثل کردی) و جنوبی (مثل فارسی) تقسیم شده و داخل ایران گویشور دارند.

مجری طرح اطلس زبانی شمیرانات ادامه داد: زبان ها با قرارگیری در کنار هم از ویژگی های یکدیگر تاثیر می پذیرند و شمیرانات ناحیه گذار زبان های غربی شمالی و غربی جنوبی است.

اخلاقی ضمن ارایه توضیح درخصوص طراحی و تدوین اطلس زبانی ایران گفت: حدود 12 هزار گونه زبانی که قبل از انقلاب جمع آوری و در زمان حاضر در پژوهشکده زبان و متون نگهداری می شود وجود دارد و بنا بر اقتضائات جدید، پژوهش و تحلیل بر روی آن انجام گرفته و پویا می شوند.

او با بیان مراحل پژوهش این پروژه افزود: طرح اطلس زبانی شمیرانات به شیوه میدانی پیگیری و انجام و چهار گونه زبانی در شمیرانات شامل مازندرانی، گیلانی، فارسی محلی و تاتی شناسایی شد.

رونمایی از سامانه اطلس زبانی شمیرانات و ارائه توضیح درخصوص بخش های مختلف آن پایان بخش نشست بود.