رشتی‌دوزی یکی از رودوزی‌های سنتی ایران محسوب شده و هنر قلاب‌دوزی و تزئین پارچه‌های ضخیم و با ارزش با نخ‌های ابریشم است. رشتی‌دوزی یکی از قدیمی‌ترین صنایع‌دستی شهر رشت و استان گیلان به شمار می‌آید و در فهرست آثار ملی ایران (میراث فرهنگی ناملموس و معنوی) نیز به ثبت رسیده‌است.

 

 

تاریخچه دقیقی از رشتی‌دوزی در دسترس نیست. در کشفیات باستان‌شناسی در منطقه گیلان، قطعاتی از ملیله‌دوزی و قلاب‌دوزی به‌دست‌آمده که پژوهشگران، آن را متعلق به دوره هخامنشیان می‌دانند. در گذشته این دوخت به دلیل سنگین بودن پارچه و فشار زیاد قلاب، کار سنگینی بوده و از این رو حرفه‌ای مردانه به شمار می‌رفته، اما در سال‌های اخیر بانوان گیلانی نیز در این رشته پیشرفت کرده‌اند.

 

 

نمونه‌های بسیار با ارزش رشتی‌دوزی، چادر مربوط به محمد‌شاه قاجار است که اکنون در "موزه هنر کلیولند آمریکا" نگهداری می‌شود و از دیگر رشتی‌دوزی‌ها به غیر از مجموعه‌های خصوصی، به وجود تعدادی از این آثار در موزه آستان قدس می‌توان اشاره کرد.

 

 

رشتی‌دوزی به سه روش ساده، برجسته و معرق دوخته می‌شود. ابزار مورد نیاز برای این هنر شامل پارچه ماهوت یا مخمل، نخ‌های ابریشمی، کارگاه قلاب‌دوزی و قلاب نوک‌تیز است. 

 

 

در ابتدا باید طرح روی پارچه نقش ببندد و سپس هنرمند، به دوخت طرح نقش‌بسته بر پارچه با قلاب و نخ‌های رنگی ابریشمی می‌پردازد. 

 

 

طرح‌ها برگرفته از خلاقیت ذهن طراح یا از نقش‌های قدیمی سرچشمه گرفته و از میان نقش‌ها می‌توان به بازوبندی، بند رومی، بته‌جقه‌ای، ترمه‌ای، گل‌بادامی، گل‌و‌بوته، بته‌جقه‌ای شاخ گوزنی و بته‌جقه قهر‌ و آشتی  اشاره کرد.

 

 

در حال حاضر از این هنر برای تزئین سجاده، پرده، زیرلیوانی، رومیزی، نقش زدن روی کفش زنانه، کوسن و ... به کار گرفته می‌شود.