قالی بافت فراهان

قدمت: اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی

ابعاد: 2.97*3.97 مترمربع

نوع گره: نامتقارن                           

گره شمار: حدود 8500 گره در دسیمتر مربع

تار/ پود: پنبه       

پرز: ابریشم

طرح : بته سراسر (به صورت واگیره ای)

نقوش مهم: بته جقه ای (در این شیوه به بته مادر و بچه شهرت دارد)

چهار رنگ اصلی و شاخص: سرمه ای، لاکی، سبز، آبی

کتیبه: ندارد

سبک: کلاسیک 

 

شرح فرش:

گروهی خاص از نقشه های قالی ایران مبتنی بر تکرار یک یا تعدادی نقوش است که با تکرار آن ها در طول و عرض قالی، طرح بزرگتری در زمینه قالی به دست می آید. این قالی نیز چنین نقشه ای دارد و طرح واگیره ای یا تکراری نامی است که برای این گروه در میان هنرمندان فرش ایران رواج یافته است.

 

به بخش تکرار شونده در این طرح ها  "واگیره یا  اُرنَک" گفته می شود و در این قالیِ فراهان؛ بُته، نقشمایه اصلی است. واگیره یا اُرنَک به صورت یک قطعه فرش کوچک بافته می شود و اغلب در قالبِ یک سنّت در میان خانواده ها باقی می ماند و دست به دست از مادر به دختر و ... می رسد و ممکن است در میان برخی از خانواده ها چندین واگیره مختلف وجود داشته باشد.

 

حاشیه اصلی این قالی نیز دارای دونقش است که یک در میان دور قالی را فراگرفته اند. اولی گُلی گرد است که در طرفین آن برگ-ماهی هایی قرار دارد و دومی قابی که گلی شاه عباسی را در میان دارد و در میان قالیبافان به "سماوری یا چایدان" شهرت دارد.

 

 

گردآوری: مهناز اسدی (آرشیو کاخ موزه اختصاصی نیاوران)