عنوان: منظره نارنجی (1342)
هنرمند: ایران درودی (1315)
تکنیک: رنگ روغن روی بوم
ابعاد: 66×101 سانتی متر
محل نمایش: کاخ اختصاصی نیاوران
ایران درّودی
نقاش، کارگردان، نویسنده، منتقد هنری و استاد برجسته دانشگاه است. او در سال 1315 در خراسان به دنیا آمد. خاندان پدری از بازرگانان صاحب نام خراسان، و خانواده مادری از بازرگانان قفقاز بودند که پس از انقلاب شوروی به ایران مهاجرت کرده و در مشهد اقامت گزیده بودند.
وی با علاقه‌ای که از کودکی به نقاشی داشت پس از اتمام تحصیلات متوسطه، راهی فرانسه شد و تحصیلات خود را در دانشکده عالی هنرهای زیبای پاریس بوزار به پایان رساند. او در بروکسل برای شفاف کردن رنگ‌های نقاشی دوره ویترای را درآکادمی سلطنتی بروکسل گذراند و تاریخ هنر را در مدرسه لوور پاریس فراگرفت.
برخی منتقدان و صاحب نظران، وی را یک نقاش سورئال می دانند، برخی سمبولیست و برخی ترکیبی از چند مکتب. به گمان برخی دیگر او پیرو مکاتب متعارف نیست، بلکه او به نوعی اصالت سبکی رسیده و شیوه هنری اش "ایران درودیسم" است. منتقد بزرگ مکزیکی" آنتونیو رودریگز" درباره او می نویسد: بعضی سبک او را حد فاصل بین "سورئالیسم و سمبلیسم" توصیف می کنند.
در سال 1347 به سفارش شرکت آی.تی.تی که لوله کشی نفت آبادان به ماهشهر را انجام داده بود تابلوی نفت ایران را خلق کرد. تابلویی که تصویر آن با تیراژى چند میلیونی در مطبوعات مهم آمریکا از قبیل لایف، تایمز، نیوزویک به چاپ رسید و احمد شاملو نام "رگ های زمین، رگ های ما" را بر این شاهکار نهاد.
ایران درّودی در دهه 40 پس از نمایش آثارش در گالری های مختلف، برای آموختن کارگردانی و تولید برنامه های تلویزیونی به "انستیتو آر.سی.ال" نیویورک رفت. در نیویورک با پرویز مقدّسی که در رشته کارگردانی سینما و تلویزیون تحصیل می کرد آشنا شد و با او ازدواج کرد. چندى بعد درّودی به همراه همسرش به ایران بازگشت و در سازمان تازه تأسیس تلویزیون در سمت تهیه کننده و کارگردان برای مدت 6 سال به فعالیت پرداخت. حاصل این فعالیت تهیه و کارگردانی بیش از 80 فیلم مستند تلویزیونی موفق از هنرمندان ایران و جهان بود که سبب شد دانشگاه صنعتی شریف از او دعوت به عمل آورد تا به عنوان استاد افتخاری، تدریس تاریخ و شناسایی هنر را در این دانشگاه برعهده گیرد.
برگزاری ٦٤ نمایشگاه انفرادی و شرکت در بیش از250 نمایشگاه گروهی در کشورهای اروپایی، ایران، مکزیک، ژاپن و آمریکا کارنامه هنری او را شامل می شود. انتشار مقالات و نقدهای تحقیقی و هنری در مطبوعات ایران، ایراد سخنرانی در مراکز فرهنگی و هنری دنیا، تهیه و کارگردانی بیش از 80 فیلم مستند تلویزیونی از هنرمندان ایران و جهان، نگارش و انتشار کتاب زندگینامه خودنوشت «در فاصله دو نقطه...!» حاصل بیش از ٦٠ سال فعالیت همه جانبه او در عرصه هنر معاصر ایران است که تا امروز ادامه دارد. فعالیتهایی که در کنار نشست و برخاست با بزرگانی چون "آندره مالرو"، "سالوادور دالی"، "ژان کوکتو"، "آنتونیو رودریگز"، "احمد شاملو" و ... و بیان منحصر بفرد وی در نقاشی، او را به یکی از مهم‌ترین نقاشان ایران و جهان بدل کرده است.
مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران تعدادی از آثار ارزشمند این هنرمند نامی را در گنجینه خود دارد.
- از دیگر موزه هایی که آثار این بانوی هنرمند را دارند:
موزه هنرهای معاصر تهران، موزه هنرهای زیبای کرمان، مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد، موزه ایکسل بلژیک و موزه هنرهای معاصر نیویورک از جمله مکان‌هایی هستند که در کنار مجموعه داران سرشناس، آثار ایران درّودی را در گنجینه خود دارند.
ایران درّودی در آخرین فعالیتش، بعد از تأسیس بنیادی در سال 1390، یکصدو نود وپنج اثر برگزیده خویش را که طى ٤٧ سال با هدف ارائه در موزه شخصی خود حفظ کرده بود، به صورت محضری به این بنیاد و مردم ایران بخشید، و هزینه ساخت موزه را از محل فروش منزلش در پاریس تأمین کرد.
در اسفند ماه سال 1394 شهردارى تهران قطعه زمینى واقع در خیابان سید جمال الدین اسد ابادى، جهت بهره بردارى موزه آثار نقاشی ایران درّودی در نظر گرفت، تا موزه ای برای نمایش آثار ارزشمند این هنرمند نامی احداث شود.
- درودی از منظر منتقدان
آندره مالرو
برای خانم ایران درّودی کوشش برای آگاه کردن انسان‌ها از عظمتی که در آنهاست و از آن بی‌خبرند.
ژان کوکتو ۱۹۶۳
ایران درّودی عزیزم گمان می‌کنم من از جمله معدود افرادی باشم که از گم شدن در میان دالان‌های پیچ در پیچی که نقاشانی بیشمار با چشمی پر از بیم و امید در آنجا به دنبال «می‌نوتور» می‌گردند ترسی ندارند. نقاش، دانسته یا ندانسته همیشه تصویر شخص خود را می‌کشد. زیرا شکل های زندگی کاری با زندگی شکل‌ها ندارد، و این زندگی شکل‌ها جدا از پدیده «شبیه‌سازی» پرورده می‌شود. مدل فقط بهانه‌ای بوده‌است و نبودن مدل، نقاش را به مظهر مدل نزدیک می‌کند، که چیزی نیست مگر همان نیروی ژرف و نهفته‌ای که در درون ما جای دارد و هنرمند جز ترجمان آن، جز واسطه احضار آن نیست.
هوشنگ طاهری
خرداد ۱۳۵۲ ... آثار درّودی از نوعی اندیشه کمال یافته سرشار است. این هنرمند با دست یافتن بر تکنیکی پر توان و مسلط به خوبی توانسته‌است لطیف‌ترین و ظریف‌ترین ارتعاشات روحی خود را بر پرده تابلوهایش ترسیم کنند… ... فرم‌ها بی‌آنکه در حالت بی‌وزنی خود به تجرید کامل گراییده باشند، در سرحد ممکن‌ها و ناممکن‌ها قرار گرفته‌اند. موج خروشان «نور» که سیاهی‌ها را می‌زداید و با قلم‌های پهن در رنگ شیری تصویر شده، از بی‌نهایت به جنبش درآمده تا مرز واقعیت عینی نزدیک شده‌است و عنصر «زمان» در جلوه‌گاه ابدی خویش همه چیز را در خود مستحیل کرده و جاودانگی یافته‌است… او با تکنیک شگفت خود، آن چنان ابعاد زمان و مکان را در قالبی رویا انگیز به تصویر می‌کشد. شاید چندان که بی مورد نباشد اگر ما او را تصویرگر ژرف‌اندیش لحظه‌های اثیری بنامیم…
جواد مجابی
تیرماه ۱۳۸۰ – تهران: نقاشی‌های ایران درّودی، به نور درخشان ایران وفادار مانده‌است. خاستگاه این روشنا، گاه جغرافیا است که از زاویة تند تابش آفتاب بر این اقلیم برمی‌آید، گاهی نور جنبه فرهنگی دارد به ازای روشنی‌اندیشی حکمت عرفانی ما، و از سویی درخششی تاریخی است و نور درونی زندگی جمعی اقوام ایرانی بر این فلات را باز می‌تاباند. در شعاع تابش این مهر فروزان، می‌توان از تابلوهای دوران جدید ایران درّودی شناخت بیشتر و لذتی افزون‌تر اندوخت… ... به خاطر نوع تابش آفتاب بر این سرزمین، منظره ساکن نمی‌ماند و دایم از رنگی به رنگ دیگر تغییر و تنوع می‌یابد، این دگرگونی منظره واحد در تابش نوری که هر دم رنگ و حجم دیگری به قاب تماشا می‌دهد، نگاه ایرانی را بر نور به عنوان عنصر خلاق و نیرویی آفرینشگر متمرکز کرده‌است. از جهان اساطیری به این سو، خورشید در این سرزمین، گاه در قلب آیین مهرپرستی و زمانی چون نماد آتش در کیش زردشتی، سپس در قرون تاریخی به مثابه نورالانوار عرفانی بر بینش ایرانی روشنی افکنده‌است…
لوتن شاعر و منتقد بلژیکی ۱۹۷۲
ایران درّودی نشانی از ایران بر آن بودم ایران یا ایرانیان را در مفهوم آزاد آن ترجمه کنم به یقین رنجی شعله‌ور اما خموش عمق اندوه خود را در انوارش ابراز نمی‌دارد. داشتن چنین نگاه نافذی به‌طور حتم مستلزم اندوختن تجربه‌ای است فراوان که‌گاه می‌بایست آن‌ها را با سعه صدر پذیرفت و حفظ کرد. بنگرید، این نگاه نافذ را در آثار این نقاش والا، هنرمند واقعی و در یک‌کلام مرید واقعی هنر اصیل، که آثارش مملو از هیجان است و واژه خدایی بودن را توصیف می‌کند و من او را خانم ایران درودی می‌نامم. ایران درّودی نشانی از ایران ... به یقین رنجی شعله‌ور اما خموش عمق اندوه او را در آثارش ابراز می‌دارد. داشتن چنین نگاه نافذی به‌طور حتم مستلزم اندوختن تجربه‌ای است فراوان که‌گاه می‌بایست آن‌ها را با سعه صدر پذیرفت و حفظ کرد. بنگرید، این نگاه نافذ را در آثار نقاش والا، هنرمند واقعی و در یک‌کلام مرید واقعی هنر اصیل، که آثارش مملو از هیجان است و واژه خدایی بودن را توصیف می‌کند. من او را خانم ایران درّودی می‌نامم…
فرانک الگار نشریه کارفور، پاریس ۱۹۷۳
چگونه می‌توان یک زن ایرانی بود؟... ... گل‌هایی که در طبیعت وجود ندارند، شاخسارهایی که از مرداب‌ها سر برمی‌آورند دورنماهای وهم انگیزی که در آن‌ها اشیاء معمولی و اختراعی، غریب و بی‌مناسبت قد می‌افرازند و از می‌انشان، در جوّی محو و رؤیایی، ویرانه یا هیولایی از تخت جمشید ظاهر می‌شود. اگر هنر نقاشی تعبیر شاعرانه و انتزاعی واقعیت است، ایران درّودی یک نقاش راستین است. سورئالیسم او نیازی به دستمایه‌های فرسوده از فرط استعمال ندارد. او برای بیان خویشتنش کافی است که دست به گنج سنت نمادین ایران، ایران سعدی و بهزاد فرو برد.
آلفونسو دنو ویلاته یی اورتیز، مجله نوودادِس، ۱۰ مه ۱۹۷۶
بینش‌ها ... گوته می‌گوید: «فرایند روشی بدیع را سبک گویند» و این تعریف در خور آثار درّودی است. همین‌طور توصیف پل کله در باب برتری تراژیک اندیشه، «دل در قلمرو سر قرار دارد.» در مورد او صادق است… یک دورنما، می‌عان حضوری که بخار گونه در قارهای صامت هذیان بصری و در شهوانیت رنگ مستحیل می‌شوند سطوحی بس راز آمیز است که با یکدیگر درآمیخته‌اند. احساسی درونی، چگونگی از هم پاشیدن پاره‌های واقعیت، به آثاری تجسمی گوناگون مبدل می‌شوند که با تضاد، خود آشفتگی و ابهام هنر در عصر کنونی، خود را متجلی می‌سازد…
آنتونیو رودریگز، ال ناسیونال، ۲۳ مه ۱۹۷۶
نقاشان بزرگ جهان در مکزیک ... اکنون یکی از نقاشان بزرگ معاصر، در مکزیک است. ایران درّودی که دیدگاه‌های متفاوتی را از فرهنگ چند هزار سالهی خود به ارمغان آورده‌است.من او را یک هنرمندآزاد می‌خوانم، که تصاویری از کمال و اعتلا می‌آفریند، در عین حال که رها از هر قیدی به سوی نقطه‌ای که هدف قرار داده یا آفریده‌است راه می‌پوید. جهانی اعجاب‌انگیز و جادویی که در آن شادی و غم، تهور و تواضع، خون و گل به یکدیگر جوش می‌خورند و واقعیت و رؤیا در هم می‌آمیزند. تصویرپردازی غنی او از فضایی غیرواقعی و تأثیرهای ظریف و گذرای موسیقی سرشار است. او بدین سان رنگ‌ها را به آواز وامی‌دارد. صوت تصاویر او از تک مضراب نرم تا غرش خوف‌انگیز و سکوت غمبار کویر را در بر می‌گیرد، در حالی که جهان غیرواقعی و تخیلی او از رؤیا به واقعیت خشن هیروشیما رو می‌کند.
- تحصیلات:
«دانشکده عالی هنرهای زیبای» پاریس ( بوزار) رشته نقاشی.
«مدرسه لوور» پاریس، رشته تاریخ هنر.
«دانشکده سلطنتی» بروکسل، رشته ویترای.
«انستیتو آر. سی. آ.» نیویورک، رشته تهیه و کارگردانی سینما و برنامه های تلویزیونی.
نمایشگاه های فردی:
1337 (1958)- «مرکز هنرهای میامی بیچ».
1337 (1958)- دانشگاه کلمبیا، آمریکا.
1338 (1959)- هتل «هیلتون»، تهران.
1338 (1959)- «تالار فرهنگ»، تهران.
1338 (1961)- «انجمن ایران و امریکا»، تهران.
1340 (1961)- «تالار فرهنگ»، ایران.
1342 (1963)- موزه ی «ایکسل»، بروکسل.
1343 (1964)- گالری «سنتاماریا پیزا»، میلان.
1343 (1964)- گالری «بورخس»، تهران.
1344 (1965)- «انجمن ایران و آمریکا»، تهران.
1348 (1969)- گالری «نگار»، تهران.
1349 (1970)- هتل «هیلتون»، تهران.
1349 (1970)- دانشگاه «صنعتی شریف»، تهران.
1351 (1972)- انستیتو «گوته»، تهران.
1352 (1973)- گالری «اسپس 2000 » نیویورک.
1352 (1973)- انستیتو «گوته»، آبادان، شیراز، مشهد، اصفهان.
1352 (1973)- گالری «دروآن»، پاریس.
1352 (1973)- گالری «آرتیوم آرتیست»، ژنو.
1353 (1974)- گالری «21»، زوریخ.
1353 (1974)- «شرکت ملی نفت ایران»، آبادان.
1353 (1974)- دانشگاه «فردوسی» مشهد.
1354 (1975)- گالری «دروّدی»، تهران.
1354 (1975)- گالری «دروآن»،توکیو.
1354 (1975)- گالری «لاگالریا»، مکزیکوسیتی.
1355 (1976)- گالری «اریتاژ»، تورنتو.
1355 (1976)- موزه «هنرهای زیبا»، مکزیکوسیتی.
1355 (1976)- دانشگاه «فردوسی» مشهد.
1355 (1976)- دانشگاه اصفهان.
1355 (1976)- «شرکت ملی نفت ایران»، آبادان.
1355 (1976)- «تلویزیون ملی ایران»، شیراز.
1355 (1976)- گالری «الکساندر»، تهران.
1357 (1978)- «باشگاه نخست وزیری» تهران.
1357 (1978)- هتل «انترکنتیناتال»، ژنو.
1361 (1982)- گالری «موت»، ژنو.
1366 (1987)- گالری «بایول»، پاریس.
1367 (1988)- سالن «رولان گاروس»، «پاله دوشایو»، پاریس.
1367 (1988)- استودیو «کیو»، نیوجرسی.
1367 (1988)- گالری «آرت دکور»، واشنگتن دی. سی.
1368 (1989)- «فرست کردیت بانک»، لوس آنجلس.
1370 (1991)- مرکز فرهنگی «M.O.R.C. A» پاریس.
1370 (1991)- «بنیاد فرهنگی ایران»، دوسلدرف.
1371 (1992)- «مجموعه فرهنگی آزادی»، تهران.
1371 (1992)- گالری «سپهری»،تهران.
1373 (1994)- گالری «54» نیویورک.
1373 (1994)- «سازمان ملل»، نیویورک.
1374 (1995)- نگارخانه «برگ»، تهران.
1378 (1999) – گالری «حوریان» سانفرانسیسکو.
1378 (1999)- دانشگاه «ویرجنیاتک» ویرجنیا، امریکا.
1378 (1999)- دانشگاه «U.C.L.A.» لس‌آنجلس.
1381 (2002)- «خانه هنرمندان»، تهران.
1381 (2002)- موزه «هنرهای معاصر»، اصفهان .
1382 (2003)- گالری «پگاه»، کرمان.
1387 (2008)- موزه «هنرهای معاصر»، تهران.
1387 (2008)- گالری «شیرین»، تهران.
1392 (2013)- «خانه هنرمندان»، تهران.
1392 (2013)- موزه «هنرهای معاصر» تهران، رونمایی از چاپ پانزدهم کتاب «در فاصله ی دو نقطه...!» همراه با نمایش آثار ایران درّودی متعلق به گنجینه موزه.
نمایشگاه گروهی:
بیش از 250 نمایشگاه گروهی درکشورهای ایران، فرانسه، بلژیک، سویس، آمریکا، مکزیک، ژاپن، استرالیا و همچنین نمایشگاه هایی با هنرمندان ایرانی در ایران، فرانسه، آمریکا، کانادا، موناکو، آلمان و امارات متحده عربی.
نگاهی به دیگر آثار ایران درودی در مجموعه نیاوران:
- بدون عنوان/ ایران درودی (1315)/ تکنیک: رنگ روغن روی بوم/ 72*102 سانتی متر/ محل نگهداری: گنجینه کاخ اختصاصی نیاوران
- بدون عنوان/ ایران درودی (1315)/ تکنیک: رنگ روغن روی بوم/ 132*197 سانتی متر/ محل نمایش: کاخ اختصاصی نیاوران
-قصر کریستالی (1355)/ ایران درودی (1315)/ تکنیک: رنگ روغن روی بوم/ 94*126 سانتی متر/ محل نگهداری: گنجینه کاخ صاحبقرانیه
- منظره نارنجی (1342)/ ایران درودی (1315)/ تکنیک: رنگ روغن روی بوم/ 66*101 سانتی متر/ محل نمایش: کاخ اختصاصی نیاوران
پژوهش و گردآوری: زهرا خانه شیری