به مناسبت روز جهانی گردشگری در سال 1396 ، نمایشگاه "سفر؛ نگاهی به گراورهای کاخ اختصاصی نیاوران" از تاریخ 5 تا 12 مهرماه در کاخ اختصاصی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران برگزار شد.
در این نمایشگاه مجموعه ای از گراورهای خریداری شده در زمان پهلوی دوم در معرض دید علاقه مندان قرار گرفت تا فرصتی باشد که از خلال بهانه های گوناگون، این گنجینه ها و اسناد را باز ببینیم و شوق دیدار ایران را پیدا کنیم.
مجموعه به نمایش در آمده، نمونه چاپی از اصل آثاری بود که از سفرنامه های برخی جهانگردان غربی به روش سنتی "گراور سازی" چاپ گردیده و جزء کلکسیون پهلوی دوم بوده است.
این نمونه های چاپی از اصل آثار، از سفرنامه های جهانگردان به روش سنتی گراورسازی چاپ شده است.
- گراور سازی
"چاپ دستی" که با نام های چاپ هنری و گراور سازی نیز شناخته می شود، شاخه ای از هنرهای تجسمی است که در آن اثر هنری از طریق چاپ تصویر بر روی یک سطح، عموماً کاغذ یا گاهی پارچه، چرم، پلاستیک و سطوح دیگر، توسط هنرمند خلق می گردد.
چاپ آثار هنری می تواند به روش های مختلفی از جمله چاپ فلزی، چاپ سنگی، چاپ چوب، چاپ دیجیتال و فرایندهای هنری مبتنی بر انواع حکاکی صورت پذیرد.
چاپ های هنری امکانات فنی صوری و بیانی بسیار متنوعی را در اختیار هنرمند می گذارد و علاوه بر این هنرمند به مدد چاپ و تکثیر اثر خود می تواند نمونه های ارزان تری را در دسترس مخاطبان قرار دهد. به همین سبب در قرن های اخیر اغلب هنرمندان برخی روش های حکاکی و چاپ را آزموده و در آن ها به استادی رسیده اند. چاپ از طریق انتقال مرکب از یک کلیشه یا سطح مسطح آماده شده بر روی سطح کاغذ یا مواد دیگر پدید می آید.
در تکنیک گراورسازی، هنرمند نسخه های محدودی از اثر هنری خود را روی کاغذ کپی و منتشر می کند، البته این کپی کردن به معنای تولید انبوه آن ها نیست. در این روند، نسخه اصلی با هر تکنیک و ابزاری که کشیده شده باشد، به همان صورت محفوظ می ماند.
تاریخچه چاپ نسخه های کپی از یک اثر هنری به قرن 12 میلادی بر می گردد. در اواسط سال 1960 میلادی این هنر به طور رسمی معرفی شد و به منظور چاپ اخبار و عکس های خبری روی صفحات فلزی به وجود آمد.
در روند گراورسازی، اصولاً هنرمند نسخه های کپی شده اثر خود را امضاء و شماره گذاری می کند یعنی به نوعی آن را شناسنامه دار و ارزشمند می سازد.
به هر حال چاپ گراور در طول زمان پیشرفت و رواج بسیاری داشته تا جایی که به عنوان یک روش چاپی سریع و با کیفیت بسیار بالا، امروزه کاربردهای مختلفی دارد.
- نمونه های گراورهای کاخ اختصاصی نیاوران:
پژوهش و گردآوری: مهناز اسدی