بدون عنوان (1342 ه.ش)

هنرمند: منصور قندریز (1344-1314ه.ش)

تکنیک: رنگ روغن روی گونی

ابعاد: 170*200 سانتی متر

محل نگهداری: موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران 

منصور قندریز در اسفند 1314 در تبریز متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته نقاشی در هنرستان هنرهای زیبا و دانشکده هنرهای تزئینی تهران گذراند. وی از پایه گذاران مکتب سقاخانه بود. آثارش تجلی گاه نبوغ نقاشی هستند که در مدت کوتاه عمر خود، تأثیرات بسزایی در جریان نقاشی معاصر ایران گذاشت.

مکتب سقاخانه یکی از عمده ترین مکاتب هنرهای تجسمی است که در دوران مدرنیته در ایران شکل گرفت. این مکتب به جنبه های فرهنگی ایران توجه ویژه ای داشت و به نوعی می توان روحیه ملی گرایی ایرانی را در آثار بجای مانده از این مکتب شاهد بود.

آنچه آثار قندریز را از سایر هنرمندان مکتب سقاخانه جدا می کند، عدم تکیه بر نقش مایه های سنتی قجری و تکنیک های تزئینی است. او از اشیاء و عناصر بصری محیط اطراف زندگی مردم که در سقاخانه و زیارتگاه ها و اماکن مذهبی وجود داشت تعریف جدیدی ارائه داد و به مکتبی جدید و سرشار از نوآوری روی آورد. آثار قندریز سرشار از استعاره های تصویری است که ریشه در عناصر بومی و سنتی ایران دارد.

او سعی داشت با الهام از الگوها و نشانه های هنر سنتی نگارگری ایرانی به شیوه آبستره، تحولی در هنر ملی و ایرانی به وجود آورد. او توانست با بهره گیری از نقش مایه های آبستره که بر مبنای ساده سازی هندسی و تکرار، شکل گرفته اند و همچنین نقوش موجود در هنر اسلامی و ایرانی اثری سمبولیک و انتزاعی خلق کند. قندریز با نشانه های هندسی و نمادین سنتی، بیانی رمزی و آیینی به نقاشی هایش بخشیده است.

او به مذهب و به خصوص ریشه های مذهبی علاقه فراوانی داشت، به همین دلیل در آثار او اغلب سمبل ها و علامات مذهبی می بینیم. مناره های کوچک و شمعدان های بی شمع، خنجرها و نقش های مشبک شبیه شیشه های مساجد، در آثار او همه از روحیه مذهبی قندریز حکایت می کنند.

وی سعی داشت تا تزئینات موجود در آلات و ادوات مناسک مذهبی که در جنبش سقاخانه از آن بهره می گیرند را در نقاشی هایش به کار ببرد. قندریز در طی سالیان کوتاه عمر خویش، هنرمندی خلاق بود و آثار به جا مانده از او بر این مطلب گواهی می‌دهند. همچنین نوگرایی و جستجو را می‌توان در آثار او دید. او از نقش مایه‌های بدوی بیش از هر چیز در آثارش کمک می‌گیرد که فی‌الواقع بی‌سرزمین هستند و به کل بشریت تعلق دارند به همین خاطر هم شاید آثار قندریز کم‌تر از سایر هنرمندان مکتب سقاخانه در نسل‌های بعدی کپی شد. هرچند بیشتر آثار مشهور او به هنر انتزاعی تعلق دارند، اما وی در کارنامه خود آثار فیگوراتیو زیادی نیز دارد که در درجه اهمیت کمتری قرار دارند، اما بر نگاه بدوی پسندانه او گواهی می‌دهند و حضور فیگورهای ساده شده در آثار چاپی‌اش را معنا دار می‌کنند.

او به همراه چند تن از هنرمندان از جمله صادق تبریزی، فرامرز پیلارام و ... "تالار ایران" را تأسیس کردند که پس از درگذشت منصور قندریز، به گالری قندریز تغییر نام داد.

قندریز در اسفند 1344 در سن 30 سالگی بر اثر تصادف رانندگی درگذشت.  

گردآورنده: مریم ذهبی