آیین گشایش نمایشگاه "مشروطه در قاب نیاوران" همزمان با یکصد و دوازدهمین سالروز صدور فرمان مشروطه عصر یکشنبه 14 مرداد ماه در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، این مراسم با حضور محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور، سید احمد محیط طباطبایی مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس کمیته ایکوم ایران، محمد کلهر و فرشته سادات اتفاق فر اعضاء هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه آزاد سلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) و جمعی از اساتید و علاقه مندان به تاریخ به میزبانی سید رحمت اله رئوف حنان مدیر این مجموعه برگزار شد.
سید رحمت اله رئوف حنان مدیر مجموعه نیاوران در ابتدای این مراسم ضمن خیر مقدم به مدعوین هدف از برگزاری نمایشگاه "مشروطه در قاب نیاوران" را توجه به وقایع تاریخی رخ داده در این مجموعه دانست و افزود: در این مراسم به دنبال آن هستیم که تاریخ ایران را مرور کرده و با دانستن آنچه اتفاق افتاده، از آن در امر معرفی و پژوهش بهره ببریم.
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور نیز ضمن قدردانی از مجموعه نیاوران در خصوص برگزاری چنین برنامه های فرهنگی با رویکرد تاریخی گفت: در نیاوران کاخ صاحبقرانیه به عنوان بخشی از تاریخ مشروطیت محسوب می شود و با توجه به اینکه فرمان مشروطیت در نیاوران کتابت و امضاء شده ضرورت دارد هر سال برای آن برنامه ویژه ای برگزار شود.
او در ادامه با تأکید به پرداختن به موضوع مشروطه در موزه ها گفت: با توجه به اینکه پرداختن به بحث مشروطه در موزه حائز اهمیت است، مجموعه نیاوران نیز به عنوان یک موزه نه تنها به نمایش آثار موزه ای می پردازد بلکه به رویدادها و وقایع مهم تاریخی که در دوره های مختلف در آن به وقوع پیوسته و از آن جمله امضاء فرمان مشروطه در زمان مظفرالدین شاه در قصر صاحبقرانیه نیز توجه کرده و این بار با برگزاری نمایشگاهی به موضوع مشروطیت و وقایع سیاسی آن دوره پرداخته است.
طالبیان افزود: با همین هدف موزه خانه مشروطه در تبریز ایجاد شد و در صدد هستیم در دو استان رشت و چهار محال بختیاری نیز خانه مشروطه ایجاد کنیم و این نشان می دهد که برای پرداختن به رویدادهای تاریخی و از جمله مشروطه چقدر استعداد وجود دارد.
طالبیان در ادامه با اشاره به نقش موزه ها گفت: در مأموریت موزه ها آمده است که موزه ها چهار وظیفه اصلی گردآوری، نگهداری، نمایش و آموزش میراث بشری را در راستای تبیین سیر تحول و تطور آن برعهده دارند. از این منظر موزه ها رسالت بزرگی بر دوش خود می کشند که با ریشه یابی در وقایع تاریخی زمینه را برای پژوهش، آموزش و حضور پژوهشگران و علاقه مندان فراهم می سازند. آن چه نیاوران را در ادوار مختلف تاریخی حائز اهمیت می کند وقایعی است که در آن به وقوع پیوسته که برخی از آنها بر روند شکل گیری حکومت ها در اعصار بعدی تأثیر مستقیم داشته است.
او در ادامه به بحث مشروطه پرداخت و گفت: بدون شک انقلاب مشروطه یکی از سه رخداد مهم معرفتی در طول تاریخ تمدن ایران زمین است. بروز این انقلاب باعث شد تا ملت ایران از جهل فراگیری که دچارش بود به‌در آمده و وارد دوران نوینی شود. مهم‌ترین دستاورد مشروطیت آشنایی ایرانیان با علوم و فلسفه‌های جدید بود که کشور را وارد قطار تمدن جدید جهانی کرد.
معاون میراث فرهنگی کشور در پایان توجه به ریشه های انقلاب مشروطه را ضروری دانست و گفت: امروزه با گذشت یک قرن از پیروزی نهضت مشروطه ایران، با مطالعه در جریان این نهضت مردمی می‌توان به رهاوردهای آن از جمله آشنایی با مفاهیمی چون دموکراسی، قانون، مشروطیت و اصولی همچون قانون اساسی، تفکیک قوا، مجلس شورا و همچنین ایجاد نهادهای مدنی مانند اتحادیه‌ها، احزاب و انجمن‌ها اشاره کرد.
در ادامه این مراسم فرشته سادات اتفاق فر عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه آزاد سلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) با بحث پیرامون پیدایی و ایدئولوژی مشروطه با اشاره به ساختار سیاسی ایران در یک قرن گذشته، انقلاب مشروطه را انقلابی دانست که بر مؤلفه هایی چون قانون گرایی، مقوله عقب ماندگی شدید ایرانیان و پیشرفت و ترقی غرب، استبداد ستیزی و حکومت مشروطه به عنوان حکومت مبتنی بر قانون استوار است.
محمد کلهر از دیگر اعضاء هیأت علمی گروه تاریخ این دانشگاه به بررسی چگونگی تدوین قانون انتخابات مجلس و کشمکش دولت و مجلس بر سر تدوین قانون اساسی پرداخت.
بررسی تأثیر مشروطه بر شکل گیری تهران موضوع دیگری بود که توسط سید احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ایکوم ایران به آن پرداخته شد.
اجرای زنده سه قطعه از تصانیف دوران مشروطه، افتتاح نمایشگاه مشروطه در قاب نیاوران و پخش فیلم سینمایی ستارخان ساخته علی حاتمی پایان بخش این رویداد فرهنگی بود.
یادآور می شود نمایشگاه عکس "مشروطه در قاب نیاوران" که با همکاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، عکاسخانه شهر و باغ موزه قصر در تالار آبی این مجموعه برگزار شده با نمایش مجموعه عکس هایی با محوریت مشروطه تا 21 مرداد ماه میزبان علاقه مندان به تاریخ است.
همچنین نمایشگاه "مشروطه به روایت قلم" شامل رونمایی از 5 جلد کتاب چاپی از گنجینه موزه کتابخانه سلطنتی نیاوران با موضوع تاریخ انقلاب مشروطه در موزه کتابخانه و نمایشگاه "طنز در مطبوعات مشروطه" شامل اسناد طنز در مطبوعات این دوره تاریخی از آرشیو مؤسسه فرهنگی موزه های بنیاد مستضعفان در موزه جهان نما به همین مناسبت برپا شده است.