فرش راور کرمان (بخش نخست)

چهارشنبه 11 مرداد 1391 - 13:51
برطبق نظر اکثر کارشناسان هنری، هویت و اعتبار فرش ایران مدیون فرش کرمان و اعتبار فرش کرمان مدیون فرش راور است. اگر چه قدیمی ترین فرش راور قدمتی بیش از چند صد سال ندارد، اما بررسی طرح ها و ویژگی های بافت قالی راور، سابقه ای نزدیک به یک هزاره را برای آن رقم می زند.

تاریخچه فرش راور کرمان

برطبق نظر اکثر کارشناسان هنری، هویت و اعتبار فرش ایران مدیون فرش کرمان و اعتبار فرش کرمان مدیون فرش راور است. اگر چه قدیمی ترین فرش راور قدمتی بیش از چند صد سال ندارد، اما بررسی طرح ها و ویژگی های بافت قالی راور، سابقه ای نزدیک به یک هزاره را برای آن رقم می زند.

 

وجود قدیمی ترین نوع گره به کار رفته در فرش راور ثابت می کند که این منطقه در حفظ یکی از ویژگی های بافت فرش های کهن سهم مهمی داشته است. اگرچه امروزه می دانیم فرش های کهن ایران با شیوه گره به کار رفته در فرش راور بافته می شوند. همچنین استفاده از سه پود بین هر رج بافت را که از خصوصیات فرش های کهن است را هنوز می توانیم در قالی راور مشاهده کنیم. کرمان و راور در اوایل دوران صفوی همچنان به عنوان یک ناحیه بزرگ صنعت شالبافی در ایران به شمار می رفتند و کارهای هنرمندان آنها در کشورهای اروپایی طرفداران زیادی داشت، ولی پس از آنکه کاربرد شال به روش های قبلی منسوخ شد مردم راور بیش از گذشته به قالیبافی روی آوردند.

 

اولین پایه گذاران کارگاه های قالی بافی در راور کرمان افرادی همچون: "عباس خان نخعی"، "پنجعلی خان نخعی"، "احمد یزدانی پناه" مشهور به دیلمقانی، "یاور"، "یاسایی" و "نیازمند" و همچنین شرکت های خارجی مانند: کمپانی شرق، بیکو و عطیه بروس مالکیت کارگاه های قالی بافی در راور را در دست داشتند. دوران طلایی قالی راور کرمان از دهه سی تا دهه پنجاه قالی بافی در راور بهترین دوران خود را سپری کرد و پس از اینکه کتاب فرش ایران در سال 1948 میلادی به چاپ رسید، تعداد دارهای قالی در منطقه راور به عدد بالایی حدود 4000 رسید. قالی بافی راور تا اواخر دهه شصت به همان جنب و جوش خود ادامه داد، اما در دهه هفتاد به یکباره قالی بافی در این منطقه به دلایل مختلف از جمله کاهش قیمت ها در بازارهای داخلی و خارجی دچار کاهش چشمگیری شد. تا اینکه در چند سال اخیر مجدداً با بهتر شدن وضع بازارهای فرش توجه بیشتری به این هنر کهنسال شده است.

 

برتری فرش راور کرمان از دلایل برتری فرش راور نسبت به فرش کاشان این است که هنرمند کرمانی هیچ گاه خود را محدود به قوانین ناشناخته فرش نکرد و همواره از نقش ها و رنگ های وسیع استفاده کرد و همیشه به عنوان بزرگترین سنت شکن فرش ایران شناخته شده است. گاهی برای بقای خود و هنرش حاشیه را از متن کار خود حذف کرد، گاهی هم کارش را آنقدر ساده ارائه کرد که از آرامشش سبکی جدید شکل گرفت. نفیس ترین قالی راور کرمان یکی از نفیس ترین قالی های راور تحت عنوان «درختی سبزیکار» در حدود170 سال پیش بافته شده است. افتخارات جهانی فرش راور کرمان از افتخارات جهانی فرش راور می توان به بافت فرش جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی و همچنین رکورد زنی یک فرش باف راور در یک گالری در لندن به قیمت حدود 10 میلیارد تومان اشاره کرد، و اینکه شبکه تلویزیونی فرش ایتالیا اساس کار خود را بر فرش راور ارائه کرده است.

 

رنگهای قالی راور کرمان از لحاظ رنگ آمیزی قالی راور از شاد ترین قالی های ایران به شمار می رود. و یکی از دلایل شهرت قالی راور استفاده از رنگ های گوناگون در آن بوده است. طیف رنگی قالی راور حدود 30 رنگ می باشد.

 

رنگها در گویش راور و کرمان با نامهای خاصی شناخته می شود. رایج ترین رنگ های فرش راور کرمان 1-لاکی : قرمز تیره 2-آبی : آبی تیره 3-دوغی : آبی روشن 4-فیروزه ای : آبی فیروزه ای 5-چینی : سبز تیره 6-یشمی : سبز چمنی 7-نخودی : زرد روشن یا کمرنگ 8-بید مشکی : رنگ اخرایی یا طلایی 9-قهوه ای : قهوه ای تیره 10-دارچینی یا زارچینی : قهوه ای روشن یا رنگ دارچین 11-بادامی : رنگ پوست بادام 12-گلخاری : رنگ صورتی تیره یا رنگ گل گیاه خار شتر 13-چهره ای : صورتی روشن 14-سفید : سفید 15-سنجدی : سبز روشن (رنگ برگ درخت سنجد) 16-فولادی : رنگ فولاد به رنگ تیره 17-مشکی : سیاه 18-جزی و سوسنی : رنگ بنفش با توجه به سابقه درخشان و قدمت فرش های شهر کرمان و به ویژه راور، این فرش ها زینت بخش بسیاری از کاخ ها در دوره های مختلف تاریخی بوده است.

در کاخ اختصاصی نیاوران نیز شش نمونه از نفیس ترین و قدیمی ترین این فرش ها به چشم می خورد که مربوط به اواخر دوره قاجار هستند، و در سرسرای کاخ در معرض نمایش می باشند.

- فرش مشاهیر/ بافت راور کرمان/ نخ و پشم/80 رج/ ابعاد: 38/3 × 30/5 متر

- قالیچه/ بافت راور کرمان/ 70 رج/ طرح گلدانی/نخ وپشم/ ابعاد: 61/2 × 51/1 متر

- قالیچه با طرحی از داستان شیخ صنعان و دختر ترسا/ بافت راور کرمان/ نخ و پشم/ 90 رج/ ابعاد: 01/2 × 58/1 متر

- فرش سلاطین(تصاویر پادشاهان اسطوره ای شاهنامه)/ بافت راور کرمان/ نخ و پشم/ 50 رج/ ابعاد: 73/2 × 57/3 متر

 

گرد آورنده: مریم ذهبی

منبع:www.Farsh2.ir / www.persiancarpetassociation.com/ www.vcp.ir/ www.khabarfarsi.com

شناسه خبری: 723
تاریخ انتشار: 1391/5/1113:51
هشتگ ها:

آخرین مطالب