چهارشنبه 13 آذر 1398 - 15:46

بدون عنوان (1346 ه.ش)

صادق تبریزی (1396-1317 ه.ش)

تکنیک: رنگ روغن روی بوم

ابعاد: 36*46 سانتی متر

محل نگهداری: کاخ صاحبقرانیه

صادق تبریزی (زاده 3 اسفند 1317 – درگذشته بهمن 1396) نقاش و خوشنویس ایرانی، از پیشروان سبک نقاشی- خط و از پیشگامان مکتب سقاخانه است.

او آفریننده نخستین نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران بود. پدرش نقاش ساختمان بود ولی با نقاشان قهوه خانه ای همچون قوللر آغاسی، بلوکی فر، مدبر و ... در ارتباط بود. در دوران تحصیل بهترین ساعات برای او زنگ خط و نقاشی بود که متأسفانه جدی گرفته نمی شد.

در نوجوانی در هنرستان، رشته نگارگری را انتخاب کرد و زیر نظر استادانی چون حسین بهزاد، زاویه، حسین الطافی و ... به یادگیری مینیاتور و تذهیب و هنرهای سنتی پرداخت. بعد از اتمام هنرستان در سال 1338 در اداره هنرهای زیبا در کارگاه سرامیک سازی مشغول به کار شد. در سال 1339 با افتتاح دانشکده هنر های تزئینی وارد این دانشکده شد و رشته معماری داخلی را انتخاب کرد.

آشنایی او با کتاب های پروفسور آرتور پوپ (یکی از بزرگ ترین محققین فرهنگ و معماری ایران) درباره هنر ایران باعث شد به واقعیت مهمی پی ببرد، "این که گذشته ایران چقدر غنی و پربار است و علیرغم اینکه از هنر مدرن عقب بودیم ولی وقتی به هزار سال قبل بر می گردیم و سفال نیشابور را می بینیم، طرح های آنالیزشده آن از کارهای پیکاسو هم مدرن تر است." و همین امر باعث شد که مینیاتورهای آنالیز شده روی پوست را بکشد. اولین آثار روی پوست او که در شب افتتاح تالار ایران به نمایش درآمد باعث شد که کریم امامی عنوان "سقا خانه" را  به آن ها اطلاق کند.

او در اوایل دهه 1340 نزد استاد علی اکبر کاوه خوش نویسی را فرا گرفت. پس از آن همزمان با رواج مکتب سقاخانه، به سبک نقاشی-خط روی آورد. او در کنار افرادی همچون پرویز تناولی، حسین زنده رودی، مسعود عربشاهی و ... "مکتب سقاخانه" را گسترش داد.

"مکتب سقاخانه" مکتبی است که ریشه در مکتب های قدیمی و میراث فرهنگی ایران داشت و قرار بود پلی میان سنت و دنیای نو بنا کند و با استفاده از هنر مدرن و برخی از عنصرهای تزئینی هنرهای سنتی و دینی در ایران شکل گرفت.

تبریزی در سال 1351 برای اولین بار آثارش را زیر نگاه غربی ها برد و هنر او تحسین هنرشناسانی چون "امانوئل لوتن"، "میشل تایپه" و دیگران را برانگیخت. وی بیش از 30 نمایشگاه مهم انفرادی و گروهی برپا کرد.

نقاشی های تبریزی عموماً فضاهای عاشقانه را به تصویر می کشد و مخاطب را به گذشته پرتاب می کند به دل داستان های هزار و یک شب، لیلی و مجنون، شیرین و فرهاد و ... . آثار او از گذشته می آیند و به حال و آینده می رسند و در عین اینکه سنت را نگاه داشته، مدرن نیز به شمار می آیند.

کار جدی تبریزی نقاشی-خط بود و او نخستین کسی بود که این هنر را به شکل امروزی و معاصرش ابداع کرد. تبریزی از پیشگامان مکتب سقاخانه و هنر نوگرای ایران که نقشی محوری و فراموش نشدنی در بروز و تثبیت نقاشی- خط داشت و توانست بخش مهمی از هنر ایران را  با نام خود پیوند دهد، سرانجام در سن 79 سالگی در لندن درگذشت.

{نقاشی، طبیعت ناشناخته ای است که توسط نقاش شکل می گیرد. (صادق تبریزی)}

 پژوهش و گردآوری: مریم ذهبی